Sorghum bicolor
पाणी देणे
मध्यम
लागवड
थेट पेरणी
काढणी
100 - 105 दिवस
कामगार
मध्यम
सूर्यप्रकाश
पूर्ण सूर्य
सामू मूल्य
5.5 - 8.5
"तापमान"
15°C - 40°C
खते देणे
मध्यम
गवताळ प्रजातीतील ज्वारी मूळतः आफ्रिकेतील आहे पण सध्या त्याची लागवड जगभरातील उष्णकटिबंधीय तसेच उपउष्णकटिबंधीय प्रदेशात देखील केली जाते. ह्या धान्याच्या प्रमुख उपयोग धान्य, गुरांचा चारा आणि जैव इंधन निर्माण करण्यासाठी केला जातो. ज्वारी मुख्य पीक म्हणून महत्वाची भूमिका निभावत असते आणि याचे काही बहुवर्षी वाण उपलब्ध असून देखील ते बहुतेकदा हंगामी पीक म्हणून याची लागवड केली जाते.
तण आणि किडींची तीव्रता कमी करण्यासाठी पेरणीपूर्वी शेताची नांगरणी करावी. जमिनीची मशागत केल्याने उगवण क्षमता वाढते, जमिनीचा पोत सुधारतो आणि जमिनीची धूप देखील कमी होते. ज्वारी दवास संवेदनशील असल्याने शेवटचे दव पडल्यानंतरच याची पेरणी करावी. शिवाय, बियाणे उगवण्यासाठी विशिष्ट प्रमाणात ओलावा आवश्यक आहे. पेरणीच्या काळात पाण्याचा ताण पडल्यास उगवण क्षमता खालावते.
ज्वारी या जोमदार प्रमुख पीकाची लागवड मुख्यत: उथळ, चिकणमाती असणार्‍या जमिनीत केली जाते पण ही जास्त वाळुदार जमिनीत देखील तग धरते. सामूच्या विस्तृत विविधतेला ही सहन करते आणि अल्कधर्मी जमिनीतही जगते. झाडांना पाणी साचणेही सहन होते तसेच दुष्काळ देखील काही प्रमाणात सहन होतो पण याची उत्तम वाढ मात्र चांगला निचरा असलेल्या जमिनीत उत्तम होते.
ज्वारी ऊबदार हवामानात जिथे दिवसाचे तापमान २७-३० अंश असते त्या भागात उत्तम वाढते. जर ह्याची मुळे चांगली विकसित झालेली असली तर ह्यास दुष्काळही सुप्तावस्थेत जाऊन सहन करता येतो आणि नंतर अनुकूल परिस्थिती निर्माण झाल्यास परत वाढ सुरु करते. उष्णकटिबंधीय आणि उपउष्णकटिबंधीय प्रदेशात ज्वारीची लागवड समुद्रसपाटीपासुन २३०० मी. उंचीपर्यंत केली जाऊ शकते. वाणाप्रमाणे पाण्याची गरज बदलत असते पण बहुधा मक्यापेक्षा पाणी देखील कमीच लागते.
Sorghum bicolor
प्लँटिक्स अ‍ॅपसह निरोगी पिके वाढवा आणि भरपूर उत्पन्न मिळवा!
गवताळ प्रजातीतील ज्वारी मूळतः आफ्रिकेतील आहे पण सध्या त्याची लागवड जगभरातील उष्णकटिबंधीय तसेच उपउष्णकटिबंधीय प्रदेशात देखील केली जाते. ह्या धान्याच्या प्रमुख उपयोग धान्य, गुरांचा चारा आणि जैव इंधन निर्माण करण्यासाठी केला जातो. ज्वारी मुख्य पीक म्हणून महत्वाची भूमिका निभावत असते आणि याचे काही बहुवर्षी वाण उपलब्ध असून देखील ते बहुतेकदा हंगामी पीक म्हणून याची लागवड केली जाते.
पाणी देणे
मध्यम
लागवड
थेट पेरणी
काढणी
100 - 105 दिवस
कामगार
मध्यम
सूर्यप्रकाश
पूर्ण सूर्य
सामू मूल्य
5.5 - 8.5
"तापमान"
15°C - 40°C
खते देणे
मध्यम
तण आणि किडींची तीव्रता कमी करण्यासाठी पेरणीपूर्वी शेताची नांगरणी करावी. जमिनीची मशागत केल्याने उगवण क्षमता वाढते, जमिनीचा पोत सुधारतो आणि जमिनीची धूप देखील कमी होते. ज्वारी दवास संवेदनशील असल्याने शेवटचे दव पडल्यानंतरच याची पेरणी करावी. शिवाय, बियाणे उगवण्यासाठी विशिष्ट प्रमाणात ओलावा आवश्यक आहे. पेरणीच्या काळात पाण्याचा ताण पडल्यास उगवण क्षमता खालावते.
ज्वारी या जोमदार प्रमुख पीकाची लागवड मुख्यत: उथळ, चिकणमाती असणार्‍या जमिनीत केली जाते पण ही जास्त वाळुदार जमिनीत देखील तग धरते. सामूच्या विस्तृत विविधतेला ही सहन करते आणि अल्कधर्मी जमिनीतही जगते. झाडांना पाणी साचणेही सहन होते तसेच दुष्काळ देखील काही प्रमाणात सहन होतो पण याची उत्तम वाढ मात्र चांगला निचरा असलेल्या जमिनीत उत्तम होते.
ज्वारी ऊबदार हवामानात जिथे दिवसाचे तापमान २७-३० अंश असते त्या भागात उत्तम वाढते. जर ह्याची मुळे चांगली विकसित झालेली असली तर ह्यास दुष्काळही सुप्तावस्थेत जाऊन सहन करता येतो आणि नंतर अनुकूल परिस्थिती निर्माण झाल्यास परत वाढ सुरु करते. उष्णकटिबंधीय आणि उपउष्णकटिबंधीय प्रदेशात ज्वारीची लागवड समुद्रसपाटीपासुन २३०० मी. उंचीपर्यंत केली जाऊ शकते. वाणाप्रमाणे पाण्याची गरज बदलत असते पण बहुधा मक्यापेक्षा पाणी देखील कमीच लागते.