इतर

पानावरील कोणेदार ठिपक्यांचा रोग

Pseudomonas syringae

जीवाणू

5 mins to read

पिकांना निरोगी करा

छायाचित्र घ्या

निदान पहा

पीक औषध मिळवा

प्लँटिक्स अ‍ॅप घ्या

थोडक्यात

पानावर बारीक, गोलाकार ठिपके येतात व कालांतराने मोठे, कोणाकृत ते आकारहीन, पाणी शोषलेल्या भागासारखे दिसतात.
संक्रमित भाग राखाडी होऊन गळून पडतात ज्यामुळे पानावर आकारहीन छिद्रे तयार होतात.
फळांवर गोलाकार ठिपके दिसतात, जे नंतर पांढरे पडून फुटतात.

मध्ये देखील मिळू शकते

5 पिके

कारले

काकडी

खरबूज

लाल भोपळा

अधिक

इतर

लक्षणे

सुरवातीला पानावर बारीक, गोलाकार ठिपके येतात व कालांतराने मोठे, कोणाकृत ते आकारहीन, पाणी शोषलेल्या भागासारखे दिसतात. ओल्या हवामानात पानाच्या खालच्या बाजुच्या डागातुन जीवाणूंचा स्त्राव ठिबकतो. कोरड्या हवामानात हे थेंब वाळून पांढरट पापुद्र्यामध्ये रुपांतरीत होतात. नंतर संक्रमित पिवळे भाग करपून राखाडी होतात आणि आकुंचन पावतात व बहुधा निरोगी पानांच्या पेशींपासुन फाटतात आणि गळतात. या व्रणाची कडा बहुधा पिवळी असते. मोठ्या, बेढब छिद्रांमुळे पाने जीर्ण दिसतात. काही प्रतिकारक वाणात, व्रण बारीक येतात व पिवळी कडा नसते. संक्रमित फळावर बारीक जवळपास गोलाकार ठिपके वरवर दिसतात. जेव्हा संक्रमित भाग वाळतात तेव्हा ती जागा पांढरी पडून फुटते, ज्यामध्ये मग संधीसाधु बुरशीने आणि जिवाणूंनी घर केल्यामुळे संपूर्ण फळ सडते. लहान फळांवर संक्रमण झाल्यास मोठ्या प्रमाणात फळगळ होते.

Recommendations

जैविक नियंत्रण

संक्रमित बियाणे लसणाचा अर्क आणि गरम पाण्यात (५० डिग्री सेल्शियस) ३० मिनीटे भिजत ठेऊन उपचार केला जाऊ शकतो. हरितगृहात पानावरील कोणाकृत ठिपके न होण्यासाठी रात्रीचा दमटपणा नियंत्रित (८०-९० %पर्यंत) केला जातो यासाठी डीह्युमिडीफायर्स वापरले जातात. जैविक नियंत्रक एजंट पेन्टाफेज परिणामकारकरीत्या या पी. सिरिंगेचा नाश करतात. जैविक कॉपर कीटनाशके रोग प्रसाराची गती कमी करतात.

रासायनिक नियंत्रण

नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच जर उपलब्ध असली तर जैविक उपचार पद्धतीही वापरा. ज्या बुरशीनाशकात कॉपर हायड्रॉक्साइड असते ते वापरले जाऊ शकते. जेव्हा तापमान २४ अंशाच्या वर असते आणि पाने ओली असतात तेव्हा हे उपचार सर्वात परिणामकारक असतात. जास्त तापमान आणि कोरडी पाने असतेवेळी फवारणी केल्यास झाडांना इजा होऊ शकते. या रोगाच्या नियंत्रणासाठी अठवड्यातुन एकदा फवारणीची गरज लागु शकते.

कशामुळे झाले

सुडोमोनाज सिरिंगे या जिवाणूमुळे ही लक्षणे दिसतात, ज्यामुळे सर्व वेलवर्गीय पिके प्रभावित होऊ शकतात. हे संक्रमित बियाण्यात किंवा झाडांच्या अवशेषात २ वर्षांपेक्षा अधिक काळ जिवंत राहु शकतात. जेव्हा आर्द्रता जास्त असते तेव्हा संक्रमित भागांवर जीवाणूंचे पारदर्शक ते पांढरे चिकट पाझरलेले थेंब दिसतात. हे जिवाणू एका झाडावरून दुसऱ्या झाडावर मजुरांच्या हाताने, अवजाराने, किडींमुळे किंवा उडणाऱ्या पाण्याच्या थेंबाद्वारे किंवा वाऱ्याने पसरतात. कालांतराने, जीवाणू पानांच्या पृष्ठभागावर (स्टोमाटा) असलेल्या छिद्रांद्वारे झाडामध्ये प्रवेश करतात. जेव्हा फळ संक्रमित होते, तेव्हा जिवाणू फळाच्या गाभ्यात आतपर्यंत जातात आणि बियांना संसर्गित करतात. आश्र्चर्याची गोष्ट म्हणजे, तंबाखू नेक्रासिस व्हायरस हा काही प्रमाणात पानावरील कोणाकृत ठिपके देणाऱ्या जिवाणू विरोधात प्रतिकार पुरवितो.

प्रतिबंधक उपाय

निरोगी झाडापासुन धरलेले किंवा प्रमाणित स्त्रोताकडील बियाणेच वापरा.
उपलब्ध असल्यास प्रतिकारक वाणांची निवड करा.
तुषार सिंचनाऐवजी पाटाने पाणी द्या व जास्त पाणी देणे टाळा.
चांगला निचरा होणाऱ्या जमिनीची निवड करा.
बियाणे आणि फळांच्या उत्पादनांसाठी लागवड अशा ठिकाणी करा जिथे किमान २ वर्षांपर्यंत तरी वेलवर्गीय पिके लावली गेली नाहीत.
संक्रमित भागात वेलवर्गीय पिके किमान ३ वर्षांपर्यंत तरी लावु नका.
रोगी किंवा संशयित रोपांची पाळेमुळे काढुन नष्ट (उदा.
जाळा) करा.
रोगाच्या लक्षणांसाठी शेतावर नियमितपणे लक्ष ठेवा.
शेतकामानंतर अवजारे स्वच्छ धुवुन ठेवा.