Scirpophaga excerptalis
ਕੀੜਾ
ਪੱਤੇ ਦੇ ਬਲੇਡ ਦੇ ਆਰ-ਪਾਰ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਛੇਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਛੇਦਕ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਸੁਰੰਗਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਅੰਡੇ ਦੇ ਗੁੱਛੇ ਵਧਣ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੱਤੇ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਧ ਰਹੇ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਡੰਡਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਗੰਨੇ ਡੇਡ ਹਾਰਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਾਲ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿਖ਼ਰ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ਸੁੱਕ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵਧਣੀ ਰੁੱਕ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਾਸਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਮਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਪੌਦਾ ਝਾੜ ਜਿਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤਣੇ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਟਿਲਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਲਾਰਵਾ ਹੀ ਅੰਦਰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਟ੍ਰਾਈਕੋਗਰਾਮਾ ਚਿਲੋਨਿਸ @ 10,000/ਹੈਕਟੇਅਰ 2-3 ਵਾਰ 10 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਅੰਡੇ ਦੇ ਪੈਰਾਸਾਈਟੋਇਡ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਜਾਂ ਈਚਿਨੋਮੋਨੀਡ ਪੈਰਾਸਾਈਟਿਸਡ ਗੈਮਬਰੋਇਡਜ਼ (ਆਈਸੋਟੀਮਾ) ਜੈਵੇਨਸਿਸ (100 ਜੋੜਾ/ਹੈਕਟੇਅਰ) ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਪਰਜੀਵੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੈਵਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਵਾਲੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਹੁੰਚ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬੋਫਿਊਰਾਨ 5% ਜੀ (33.3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ/ਹੈ), ਜਾਂ ਕਲੋਰੈਂਟ੍ਰਾਨਿਲਿਪ੍ਰੋਲ 18.5% ਐਸ ਸੀ (375 ਮਿਲੀ ਲੀਟਰ/ਹੈਕਟੇਅਰ ) ਦੀ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ। ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਜ਼ੋਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਵੱਟ ਪੁੱਟ ਕੇ, ਕਾਰਬੋਫਿਊਰਾਨ ਦੇ ਦਾਣੇ ਨੂੰ ਰੱਖ ਕੇ, ਹਲਕੀ ਸਿੰਚਾਈ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਟਿਲਰ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦਾ ਹੱਥੀਂ ਉਪਯੋਗ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।
ਨੁਕਸਾਨ ਗੰਨੇ ਦੇ ਚਿੱਟਾ ਸਿਖ਼ਰ ਛੇਦਕ, ਸਕਰਪੋਫੈਗਾ ਐਕਸਰਪਟਾਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਲਗ਼ ਕੀੜੇ ਦੇ ਚਾਂਦੀ ਜਿਹੇ ਚਿੱਟੇ ਖੰਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਕਿਨਾਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਅੰਡੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਪੀਲੇ-ਭੂਰੇ ਵਾਲਾਂ ਜਾਂ ਪਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਢੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲਾਰਵਾ ਗੋਲ ਹੋਇਆਂ ਪੱਤਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਰਣਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਰਵੇ ਲਗਭਗ 35 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਲੰਬੇ, ਕ੍ਰੀਮੀਲੇ ਚਿੱਟੇ ਜਾਂ ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਭੂਰੇ ਸਿਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਧਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ, ਐਟ੍ਰੋਫਾਈਡ ਲੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚੋ ਪੱਤੇ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਟਾਹਣੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੰਨੇ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਵਾਨ ਪੌਦੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ।