Toxoptera aurantii
ਕੀੜਾ
ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਸ ਪੱਧਰਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੇਪਾ ਕੀਟਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਭੇਦੂ ਮੂੰਹ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਹ ਕਲਿਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋ ਰੱਸ ਨੂੰ ਚੂਸਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਛੋਟੀ ਟਾਹਲੀਆਂ ਅਤੇ ਟਾਹਲੀ ਨਾਲ ਲੱਗੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਵਿਰੂਪਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਤੀ ਘੁੰਗਰਾਲੀ, ਲਿਪਟੀ ਹੋਈ ਜਾਂ ਮੁੜੀ ਹੋਈ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਪੌਦੇ ਦੇ ਮਿੱਠੇ ਫਲੋਇਮ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਤਿਰਿਕਤ ਮਿੱਠੇ ਨੂੰ ਚਿਪਚਿਪੇ ਪਦਾਰਥ ਵਜੋਂ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪੱਤੇ ਤੇ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਾਲੀ ਉੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਸਤੀਵਾਦਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੱਤੇ ਕਾਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰੁੱਖ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਫ਼ੱਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਟਰਿਸਟੇਜ਼ਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚੇਪਾ ਕੀਟ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੜਨ ਵਾਲੀ ਮੱਖੀਆਂ, ਫਿਤੇ ਵਰਗੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮੋਗਰੀ ਕੀਟ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ ਤੇ ਚੇਪੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕੀੜੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਦੋ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਮੋਗਰੀ ਕੀਟ, ਸਾਈਕਲੋਨੇਡਾ ਸੈਨਗੁਇਨਿਆਂ ਅਤੇ ਹਿੱਪੋਡਾਮਿਆਂ ਕਨਵਰਜਨਸ ਦੇ ਵਿਅਸਕ ਅਤੇ ਲਾਰਵੇ ਹਨ। ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਕਿਸਮ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰਜੀਵੀ ਭਰਿੰਡਾਂ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਿਔਜ਼ਾਈਗਿਟਸ ਫਰੈਸਐਨਸੀ ਉੱਲੀ ਚੇਪੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਤੇ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਂਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੀੜੀਆਂ ਨੂੰ ਉਬਾਲਦੇ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਪੀਰੇਥ੍ਰਿਨਸ ਵਾਲੇ ਯੋਗਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਯੋਗਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚੇਪੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਸਾਬਣ, ਸ਼ੋਦਕ ਸਾਬਣ, ਨਿੰਮ ਜਾਂ ਮਿਰਚ ਦੇ ਰਸ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਯੋਗਿਕ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੇਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਕਈ ਕੀਟਾਣੂਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਪਾ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਛਿੜਕਾਅ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਤੀਆਂ ਦੇ ਘੁੰਗਰਾਲੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। ਪੈਟ੍ਰੋਲਿਅਮ ਤੇਲ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਪੱਤੇ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਛਿੜਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਿੱਧੇ ਚੇਪਾ ਕੀਟ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ। ਕ੍ਰਿਤਰਿਮ ਪਾਇਰੇਥ੍ਰੋਇਡਜ਼ ਵੀ ਚੇਪੇ ਅਤੇ ਕਿੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਸਰਦਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਦਰਤੀ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਸਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਚੇਪਾ ਕੀਟ ਟੈਕਸੋਪਟੇਰਾ ਔਰੰਟੀ ਦੇ ਵਿਅਸਕਾਂ ਅਤੇ ਲਾਰਵਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਮਿਲਦੀ-ਜੁਲਦੀ ਕਿਸਮ ਐਫਿਡ ਟੀ. ਸਿਟਰੀਸਿਡਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਹ-ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਭੂਰੇ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਚੇਪਾ ਵਜੋ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਸਕ ਦੋ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਖੰਭਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਖੰਭਾਂ ਦੇ। ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਨਮੂਨੇ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤਕ ਉੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਭੋਜਨ ਪੂਰਤੀ ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਖਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 1.5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਲੰਬਾਈ ਵਾਲਾ ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਤੋਂ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਚੇਪਾ ਕੀਟ ਦਾ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਉੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਰ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਰਮਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਕਾਸ, ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਲਈ ਤਾਪਮਾਨ ਸੀਮਾ 9.4 ਅਤੇ 30.4 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸਿਅਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਚਿਪਚਿਪਾ ਪਦਾਰਥ ਕੀੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਚੇਪਾ ਕੀਟਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਟਰਿਸਟੇਜ਼ਾ ਬੀਮਾਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ੂਚੀਨੀ ਪੀਲੇ ਮੋਜ਼ੇਕ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦਾ ਰੋਗਵਾਹਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।