Aphis spiraecola
ਕੀੜਾ
ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਗੰਭੀਰ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਲ ਅੰਦਰ ਨੂੰ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਮੁੜਨ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਟਾਹਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਫ਼ਲ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ਨਰਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੀਟ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿਪਚਿਪਾ ਪਦਾਰਥ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਤਿਆਂ ਤੇ ਗਿਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿੱਠੀ ਸਮਗਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਾਲੀ ਉੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਬਸਤੀਵਾਦਿਤ ਕਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀੜੀਆਂ ਵੀ ਚਿਪਚਿਪੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਐਫਿਡ ਕੀਟ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਫਿਡ ਕੀਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰੰਤਰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਅਤੇ ਉੱਲੀ ਦੀ ਪਰਤਦੇ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਦਰਾਂ ਨਾਲ ਦਰੱਖਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਰੁੱਖ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਕੀੜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਅਵਰੁਧ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫਸਲ ਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਤੇ ਜਿੰਨੀ ਪਹਿੱਲਾ ਹਮਲੇ ਹੌਣਗੇ, ਲੱਛਣ ਔਨੇ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਹੌਣਗੇ। ਫ਼ਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸਪਾਈਰਿਆਂ ਐਫਿਡ ਕੀਟ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਮੱਖੀਆਂ, ਫਿਤੇ ਵਰਗੇ ਪੰਖਾਂ ਵਾਲੇ, ਮੋਗਰੀਕੀਟ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਫਿਡੀਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪਰਜੀਵਿਕ ਭਰਿੰਡਾਂ ਵੀ ਏ ਸਪਾਇਰੀਆ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕਦੀ ਕਦਾਈਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਲਾਰਵੇ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਅਵਿਸ਼ਵਸਨੀਯ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਰੋਗਜਣਕ ਉੱਲੀਆਂ ਵੀ ਐਫਿਡ ਕੀਟ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀੜੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਕਿਉਂਕਿ ਛੋਟੇ ਰੁੱਖ ਕੀਟ ਪ੍ਰਤਿ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਇਲਾਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਨਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਪਰੇਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਕਾਰਬਾਮੇਟਸ, ਕੁਝ ਔਰਗੈਨੋਫੋਸਫੇਟਸ, ਐਸੀਟਾਮਿਪਰਿਡ, ਪੀਰੀਮੀਕਾਰਬ ਅਤੇ ਇਮੀਡੋਕਲੋਰੇਇਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਪਾਈਰਿਆਂ ਐਫਿਡ ਕੀਟ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਪੌਲੀਫੈਗੋਸ ਐਫਿਡ ਐਫਿਸ ਸਪਾਇਰੇਕੋਲਾ ਕੀਟ ਦੀ ਭੋਜਨ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਪੀਰਿਆਂ ਐਫਿਡ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੇਬ, ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਪਪੀਤੇ ਦੇ ਅਲਾਵਾ, ਦੂਜੈਲੇ ਮੇਜਬਾਨਾਂ ਵਜੋਂ ਇਹ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਖਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੰਗਲੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿਚ ਜਿਨੁਸ ਕਰਾਟਾਏਗਸ (ਵਣ-ਸੰਜਲੀ) ਅਤੇ ਸਪਾਈਰਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਸਦਾ ਸਮਾਨ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਹਰੇ ਤੋਂ ਫਿੱਕਾ ਪੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 2 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਕਾਲੀ ਮੋਟੀ ਡੰਡੀਆਂ ਢਿੱਡ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਅਸਕ ਅਤੇ ਲਾਰਵੇ ਪੱਤੀ ਅਤੇ ਟਾਹਲੀਆਂ ਤੇ ਸਮੂਹ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੌਦੇ ਦੇ ਰਸ ਨੂੰ ਚੂਸਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿਪਚਿਪਾ ਪਦਾਰਥ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਿੱਠਾ ਪਦਾਰਥ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਬਸਤੀਵਾਦਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਦਾ ਇਸਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸਿਅਸ ਤੇ ਕੀਟ 7 ਤੋਂ 10 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਾਪੇਕਸ਼ਿਕ ਨਮੀ ਕੀੜੇ ਲਈ ਮੁਨਾਸਬ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਵੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਲਕੀ ਸਰਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਣ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਟਰਾਈਸਟੈਜ਼ਾਂ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦਾ ਰੋਗਵਾਹਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੇਜਬਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।