ਨਿੰਬੂ-ਸੰਤਰਾ ਆਦਿ (ਸਿਟ੍ਰਸ)

ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੀ ਜੂੰ

Scirtothrips citri

ਕੀੜਾ

5 mins to read

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ

  • ਧੱਬੇਦਾਰ, ਸਲੇਟੀ ਜਾਂ ਚਾਦੀ ਰੰਗ ਦੇ ਫ਼ਲ ਦੇ ਛਿੱਲਕੇ ਉੱਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ। ਜਿਵੇਂ ਫ਼ਲ ਪਰਿਪੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਉੱਤਕ ਵੱਡਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।.

ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ


ਨਿੰਬੂ-ਸੰਤਰਾ ਆਦਿ (ਸਿਟ੍ਰਸ)

ਲੱਛਣ

ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਥਰਿਪਸ ਦੇ ਵਿਅਸਕ ਅਤੇ ਲਾਰਵੇ ਛੋਟੇ ਅਪਿਰੀਪੱਕ ਫ਼ੱਲਾਂ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਵਿੱਚ ਸੁਰਾਖ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰਤ ਤੇ ਧੱਬੇਦਾਰ, ਸਲੇਟੀ, ਜਾਂ ਚਾਂਦੀ ਰੰਗ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡਦੇ ਹੋਏ। ਪੁਰਾਣੇ ਲਾਰਵੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਫ਼ੱਲ ਦੀ ਪੰਖੂੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਉਂ ਹੀ ਫ਼ੱਲ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਈ ਪਰਤ ਪੰਖੂੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੱਲ ਵੱਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਉੱਤਕ ਦੀ ਇਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਗੋਲਾਕਾਰ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੱਤੀ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਫ਼ਲ ਲਗਭਗ 3.7 ਸੈਟੀਮੀਟਰ ਵਿਆਸ ਵਿੱਚ ਹੌਣ ਤੱਕ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਛੱਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਥਿਤ ਫ਼ੱਲਾਂ ਤੇ ਥ੍ਰਿਪਸ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲੇ ਦਾ ਜੋਖਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹਵਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਝੁਲਸਣ ਲਈ ਵੀ ਅਤਿਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਗੁੱਦੇ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਰਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਪਰੰਤੂ ਫ਼ਲ ਗੈਰ-ਬਾਜ਼ਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

Recommendations

ਜੈਵਿਕ ਨਿਯੰਤਰਣ

ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਮਾਈਟ ਯੂਸੀਅਸ ਤੂਲਾਰੇਨਸਿਸ, ਮੱਕੜੀਆਂ, ਫਿੱਤੇ ਵਰਗੇ ਖੰਭ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮਿੰਟ ਪਾਈਰੇਟ ਕੀਟ, ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਥ੍ਰਿਪਸ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਈ. ਟੁਲਰੇਨਸਿਸ ਕੀਟ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ "ਸੂਚਕ" ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਇਹ ਇੱਕ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਕੁਦਰਤੀ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਦੇ ਆਮ ਪੱਧਰ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਧਰ ਤੇ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਬਾਧਾ ਨਾ ਆਵੇਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। ਜੈਵਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਤੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪਿਨੋਸੋਡ ਦੇ ਯੋਗਿਕ, ਕਾਔਲਿਨ ਜਾਂ ਸਾਬਾਡਿਲਾ ਅਲਕਲਾਲੋਇਡਸ ਦੀ ਸਪਰੇਆਂ ਨਾਲ ਮੋਲਾਸਿਸ ਜਾਂ ਚਿੰਨੀ ਦੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਜੈਵਿਕ ਤੌਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਬਾਗਾਂ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਰਸਾਇਣਕ ਨਿਯੰਤਰਣ

ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੱਤੀਆਂ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਦਰੱਖਤ ਥ੍ਰਿਪਸ ਦੀ ਘੱਟ ਆਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੈਰ-ਅਸਰਦਾਰ ਦੱਰਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਰੋਧਕ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਥ੍ਰੈੱਪਸ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਥ੍ਰਿਪਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਬਾਮੈਟਿਕਨ, ਸਪਾਇਨਟੋਰਾਮ, ਡਾਈਮੇਥੋਏਟ, ਸੀਫਲੂਥ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਅਬਾਮੈਕਟੀਨ ਯੁਕਤ ਯੋਗਿਕ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਇਸਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਸੀ

ਨੁਕਸਾਨ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਥ੍ਰਿਪਸ, ਸਾਰਟੋਥ੍ਰੀਪਸ ਸਿਟਰੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਸਕ ਝਾਲਰਦਾਰ ਖੰਭਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਛੋਟੇ, ਸੰਤਰੀ-ਪੀਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਸੰਤ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਾਦਾਵਾਂ ਨਵੇਂ ਪੱਤੇ ਦੇ ਉੱਤਕਾਂ, ਛੋਟੇ ਫ਼ੱਲਾਂ ਜਾਂ ਹਰੀ ਛੋਟੀ ਟਾਹਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 250 ਆਂਡੇ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਤਝੜ ਵਿੱਚ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਲੰਘਣ ਵਾਲੇ ਆਂਡੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਆਖਰੀ ਵਾਧੇ ਦੀ ਲਾਲੀਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਂਡੇ ਅਗਲੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵਾਧੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਫੁੱਟਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਲਾਰਵੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਲਾਰਵੇ ਵਿਅਸਕਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ, ਲਾਟੂ ਆਕਾਰ ਦੇ, ਅਤੇ ਖੰਭਾਂ-ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਖਰੀ ਲਾਰਵਾ ਪੜਾਅ (ਪੁਪਾ) ਥ੍ਰਿਪਸ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਜਾਂ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦਰਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਜਦੋਂ ਵਿਅਸਕ ਉਭਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰੁੱਖ ਦੀ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵੱਧਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਥ੍ਰਿਪਸ 14 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸਿਅਸ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ 8 ਤੋਂ 12 ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੇ ਮੌਸਮ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਵੇ।


ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ

  • ਜੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਰੋਧਕ ਟਮਾਟਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬੀਜੋ। ਕੀੜੇ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਬਾਗ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੋ। ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਫੜਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਿਪਚਿਪੇ ਜਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਧਰ ਦੇ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰੁਕਾਵਟ ਨਾ ਆਵੇ। ਖੇਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਜੰਗਲੀ ਘਾਹ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਨ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਵਿਕਲਪਿਕ ਮੇਜਬਾਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੰਜਿਆ ਰੱਖੋ, ਅਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਖਾਦ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਚੋ।.

ਪਲਾਂਟਿਕਸ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ