Scirtothrips dorsalis
ਕੀੜਾ
ਦੋਨੋ ਨਿੰਫਸ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਪੱਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਾਸੇ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਪਰਤ ਨੂੰ ਛਿੱਲਦੇ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛਿਲਦੇ ਅਤੇ ਰੱਸ ਨੂੰ ਚੂਸਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੱਤੇ ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਤੋਂ ਸਿਲਵਰੀ ਰੰਗ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਮਲਹਾਉਣ (ਮਰੋੜਿਆ) ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ, ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਵਿਕਾਰਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਅਚਨਚੇਤ ਪੌਦੇ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਝੜਨਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਫੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਖੁਰਾਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਸਮਾਨ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਚਨਚੇਤ ਸੁੱਕ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਲਾਂ 'ਤੇ ਖਰੀਂਢ, ਚਟਾਕ, ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਇਸਦੇ ਮਾਰਕੀਟ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾ ਦੇਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਪੂਰਾ ਸਾਲ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸੋਕੇ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਖਾਦ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਜੈਵਿਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਏਜੰਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਓਰਿਅਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪਾਇਰੇਟ ਕੀੜੇ ਦੀ, ਅਤੇ ਫਾਈਟੋਸਾਈਡ ਜੂੰਆਂ ਨਿਊਜ਼ਾਈਲੀਸ ਕੁਕਿਉਮਰਿਸ ਅਤੇ ਐਂਮਬਲੈਸੀਅਸ ਸਵੀਰਸਕੀ ਅਨਾਰ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਭੂਰੀ ਜੂੰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਯੂਸੀਅਸ ਸੋਜ਼ੈਨਸਿਸ, ਈ. ਹਾਇਬੀਸੀ ਅਤੇ ਈ. ਟੂਲੈਨਸਿਸ ਵਰਗੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਕੀੜੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਿਰਚ ਅਤੇ ਅੰਗੂਰ ਜਿਹੇ ਵਿਕਲਪਕ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਫਸਲਾਂ 'ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪੌਦੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਡਾਈਆਟੋਮਾਸੀਅਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਫੈਲਾਓ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਰੀ ਜੂੰ ਅਤੇ ਲਾਰਵੇ (ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ) ਨੂੰ ਸੁੱਕਾਉਣ ਲਈ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਤੇਲ, ਸਪਿਨੋਟੋਰਮ ਜਾਂ ਸਪਿਨਸੈਡ ਨੂੰ ਪੱਤੇ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੇ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਅਥਾਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਲਾਗੂ ਕਰੋ।
ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ ਜੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਚਾਓ ਦੇ ਉਪਾਅ ਇਕੱਠੇ ਕਰੋ। ਜੂੰਆਂ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਮੇਲੇਥੀਓਵ ਪੱਤਾ ਸਪ੍ਰੇ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਐਸ.ਡੋਰਸਾਲੀਸ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਰਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਅਬੇਮੈਕਟਿਨ ਅਤੇ ਡਾਇਮਥੋਏਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੀਰੇ ਦੀ ਭੂਰੀ ਜੂੰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਜੂੰਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਪੀਸੀਜ਼, ਸਕ੍ਰਿਟੋਥ੍ਰੀਪਸ ਡਰੱਸੇਲਿਸ ਅਤੇ ਰਿੱਪਿਪਹੋਰੋਥ੍ਰੀਪਿਸ ਕਰੂਨਟੈਟਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਕ੍ਰਿਟੋਥ੍ਰੀਪਸ ਡਰੱਸੇਲਿਸ ਦੇ ਬਾਲਗ਼ ਰੰਗ ਵਿਚ ਪੀਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਲਗਭਗ 50 ਗ੍ਰੇ-ਸਫੈਦ ਬੀਨ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਅੰਡੇ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਡਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਬਲੇਡ ਦੀ ਸਤਹ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅੰਡਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ 3-8 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਡਿਆਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਨਵੇਂ ਨਿੰਫ ਛੋਟੇਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੀਲੇ ਭੂਰੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰੂਪਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਿੰਫਸ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਪੌਦੇ ਦੇ ਥੱਲੇ ਢਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਜਾਂ ਪੱਤਾ ਲਿਟਰਸ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਿਉਪੇ ਦੀ ਮਿਆਦ 2-5 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਲਗ ਆਰ. ਕਰੂਨਟੈਟਸ ਛੋਟੇ, ਪਤਲੇ, ਨਰਮ-ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਫ਼ਰੰਗੀ ਖੰਭਾਂ, ਕਾਲੇ-ਭੂਰੇ ਨਾਲ ਪੀਲੇ ਖੰਭਾਂ ਅਤੇ 1.4 ਐਮ.ਐਮ ਲੰਬੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।