Cosmopolites sordidus
ਕੀੜਾ
ਹਲਕੇ ਹਰੇ, ਮੁਰਝਾਏ ਅਤੇ ਮੋਟੇ ਪੱਤੇ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਕੇਲੇ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭੋਜਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਛੇਦ ਜਾਂ ਮਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ ਜਾਂ ਤਣੇ ਤੇ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲਾਰਵੇ ਤਣੇ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੰਗਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਕਦੀ-ਕਦੀ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਲੰਬਾਈ ਜਿੰਨੀਆਂ ਸੁਰੰਗਾਂ। ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਉਤਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੜਨ ਉੱਲੀ ਕਾਰਨ ਆਉਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਲੇ ਵਿਸਕਾਨਪਣ ਵਜੋ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਦੁਆਰਾ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਅਵਸਰਵਾਦੀ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਹਨ ਨਾਲ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਕੇ ਬਸਤੀਵਾਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਪੱਤੇ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਅਚਨਚੇਤ ਹੋ ਕੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਪੌਦੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਤੇ ਰੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਵਿਕਾਸ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ, ਵਿਪਰਿਤ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪੌਦੇ ਜਲਦੀ ਮਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗੁੱਛਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਸਲਾਂ ਕੀੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬੀਟਲਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫ਼ਲ ਮੋਗਰੀ ਪਲੈਸੀਅਸ ਜਾਵਾਨਸ ਕੀਟ ਅਤੇ ਡੈਕਟੀਲੋਸਟਰਨਸ ਹਾਈਡ੍ਰੋਫਿਲੋਇਡਜ਼ ਹਨ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹੀਨ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਇਲਾਜ (43 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ 3 ਹਫਤੇ ਜਾਂ 20 ਡਿਗਰੀ ਲਈ 54 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ) ਕਰਨਾ ਵੀ ਅਸਰਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 20% ਨਿੰਮ ਬੀਜ ਦੇ ਰਸ (ਅਜ਼ਾਦਿਰਚਟਾ ਇੰਡੀਕਾ) ਵਿੱਚ ਡਬੋਣਾ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਛੋਟੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਆਧਾਰ ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਣੇ ਛੇਦਕਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਔਰਗਾਨੋਫੋਸਫੇਟਸ (ਕਲੋਰੀਫੋਸ, ਮਲੇਥਿਓਨ) ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਮਹਿੰਗੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕੋਸਮੋਪੋਲਾਇਟਸ ਸੋਰਡੀਡਸ ਕੀਟ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਾਰਵੇ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਸਕ ਚਮਕੀਲੇ ਕਵਚ ਨਾਲ ਗੂੜੇ ਭੂਰੇ ਤੋ ਘਸਮੈਲੇ ਕਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੌਦੇ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਫਸਲ ਦੇ ਰਹਿੰਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਪੱਤੇ ਦੇ ਖੋਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤਕ ਖਾਦੇ ਬਗੈਰ ਜੀਉਂਦੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਦਾਵਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਫਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੇ ਛੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਆਂਡੇ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਪੱਤੇ ਦੇ ਖੋਲ ਵਿੱਚ ਛੁੱਪਾਂ ਦਿੰਦੀਆ ਹਨ। ਆਂਡੇ ਦਾ ਵਿਕਾਸ 12 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸਿਅਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਆਡਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਤੋ ਬਾਅਦ, ਯੁਵਾ ਲਾਰਵੇ ਜੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਤਣੇ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੰਗਾਂ ਖੋਦਦੇ ਹਨ, ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਿੱਗ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਮੋਕਾਪਰਸਤ ਰੋਗਾਣੂ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜੜ੍ਹ ਛੇਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਤੱਕ ਕੀਟ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪੌਦਾ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।