Fusarium/Aspergillus/Phytophthora/Rhizopus/Diplodia
ਉੱਲੀ
ਨਰਮੇ ਵਿੱਚ ਉੱਲੀ ਦੀ ਸੜਨ ਨੂੰ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਭੂਰੇ ਜਾਂ ਕਾਲ਼ੇ ਧੱਬੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹਰੇ ਨਰਮੇ ਦੇ ਟੀਂਡੇ'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਬੋਲ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਫ਼ੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਟੀਂਡੇ ਭੂਰੇ ਤੋਂ ਕਾਲ਼ੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਿੱਜੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵੱਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਰੂੰ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਉੱਲੀ ਦੇ ਕਾਰਣ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟੀਂਡੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਪਾਹ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਬੇਰੰਗੇ ਅਤੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਮੀ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਟੀਂਡਿਆਂ 'ਤੇ ਉੱਲੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਔਰਗੈਨਿਕ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਪਾਹ ਦੀ ਸੜਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾ ਟ੍ਰਾਈਕੋਡਰਮਾ ਵਿਰਾਈਡ ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵਪਾਰਿਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਉਪਲੱਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ 'ਤੇ ਸਪਰੇਅ ਵਜੋਂ ਕਾਪਰ ਆਕਸੀਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਮੈਨਕੋਜ਼ੇਬ ਲਗਾ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੋ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਸਸਪੈਂਸ਼ਨ ਕੰਸੈਂਟਰੇਟ ਵਿੱਚ ਫਲੈਕਸਾਪਾਇਰੋਕਸੈਡ ਅਤੇ ਪਾਈਰਾਕਲੋਸਟ੍ਰੋਬਿਨ ਨੂੰ ਮਿਲਾਓ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਲਗਾਓ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ 15 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਇਲਾਜ਼ ਦੁਹਰਾਓ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਅਤੇ ਲੇਬਲ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਯਮ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਫ਼ਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉੱਲੀ ਕਾਰਨ ਕਪਾਹ ਦੇ ਸੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ, ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ ਜੋਖ਼ਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਣ-ਖੁਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਬੋਲਾਂ ਪੌਦੇ ਦੇ ਤਲ 'ਤੇ ਹੋਣ ਹੀ ਵਧੇਰੇ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉੱਲੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਬੋਲ 'ਚ ਚੀਰ ਜਾਂ ਸੱਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਾਖ਼ਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਕਸਰ ਟੀਂਡਿਆਂ ਦੀ ਸੁੰਡੀ ਅਤੇ ਨਰਮੇ ਦੀ ਲਾਲ ਭੂੰਡੀ ਵਰਗੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਟੀਂਡਿਆਂ 'ਤੇ ਉੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਫੰਗਲ ਸਪੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।