Ascochyta gossypii
ਉੱਲੀ
ਐਸਕੋਚਾਇਟਾ ਝੁਲਸ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਟੀਲੈਡੋਨਸ ਤੇ ਅੰਕੂਰ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਪੱਤੀਆ ਤੇ ਗੋਲਾਕਾਰ, ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਧੱਬਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਰਾਹੀ ਪਹਿਚਾਣੀ ਜਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਖ਼ਮ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਮਣੀ-ਭੂਰਾ ਬਾਰਡਰ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਪਰਿਪੱਕ ਪੱਤਿਆਂ ਤੇ ਭੂਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਜੋਂ ਦਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਗੁੜੇ ਭੂਰੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੀ ਦਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਖ਼ਮ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਟੈਨ ਧੱਬੇ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜਖਮਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਹਲਕਾ ਭੂਰਾ ਜਾਂ ਗ੍ਰੇ ਅਤੇ ਕਾਗਜੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਡਿੱਗ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਲੰਮੇ, ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਗ੍ਰੇ ਛਾਲੇ ਤਣੇ ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਕਈ ਦਿਨ ਬੱਦਲ ਛਾਏ ਰਹਿਣ, ਭਿੱਜੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਬਾਅਦ। ਇੱਥੇ ਵੀ, ਜਖਮਾਂ ਤੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਤੇ, ਛਾਲੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਡੱਕਦੇ ਹੋਏ ਤਣੇ ਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਬਾੱਲ ਅੱਧੀ-ਖੁੱਲ੍ਹ ਸਕਦੀਆ ਹਨ ਅਤੇ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦੇ ਲਿੰਟ ਨਾਲ ਗ੍ਰੇ ਰੰਗ ਵਿਗਾੜ ਦਿਖਾ ਸਕਦੀਆ ਹਨ।
ਅੱਜ ਵੀ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਇਲਾਜ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੋਰਡਿਅਕਸ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਰਗੇ ਕਾਪਰ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਉੱਲੀਮਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨੋਟ ਕਰੋ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੈਵਿਕ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਬਚਾਉ ਦੇ ਇਲਾਜ ਤੇ ਇਕ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ 'ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਥਿਰਮ ਜਾਂ ਥਿਰਮ + ਥਿਆਬੈਂਡਜ਼ੋਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਬੀਜ ਡਰੈਸਿੰਗ ਨਾਲ ਬੀਜਾ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਲੋਰੌਥੌਨਿਕਲ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਫੁੱਲਾ ਵਾਲੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਕਿਸਮ ਵਧਾਈ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਫੁੱਲਾ ਵਾਲੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਦੇ ਇੱਕ ਚੱਕਰੀਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਬੋਸਾਲੀਡ, ਮਾਨਕੋਜ਼ੇਬ, ਪਾਈਰੇਕਲੋਸਟ੍ਰੋਬਿਨ + ਫਲੇਕਸਪਾਈਰੋਕਸਡ)। ਗੰਭੀਰ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਵੱਧਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਏਸਕੋਚਟਾ ਬਲਾਈਟ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁੱਖ ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉੱਲੀ ਏਸਕੋਚਟਾ ਗੌਸੀਪਿੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਉੱਤੇ ਠੰਡ ਬਿਤਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਇਹ ਬੀਜਾਣੂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਹਵਾ ਅਤੇ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੇ ਛਿਟਿਆ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰ ਕਈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ। ਠੰਢੇ, ਬੱਦਲ ਵਾਲੇ, ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ, ਉੱਚ ਨਮੀ, ਸਵੇਰ ਦੀ ਤ੍ਰੇਲ ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਪੱਤਾ ਨਮੀ (2 ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਵੱਧ) ਸਭ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ। ਉੱਲੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਾਪਮਾਨਾਂ (5-30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ) ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਕਾਸ 15-25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸੀਅਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਹਾਲਾਤ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਤਾਂ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਲਾਗ ਦੇ ਕਈ ਚੱਕਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਪਜ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਅਨੁਕੂਲ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।