Macrophomina phaseolina
ਉੱਲੀ
ਕਪਾਹ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਮੁਰਝਾਨਾ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਪਹਿੱਲਾ ਦਿਖਣ ਵਾਲਾ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਵਸ਼ੋਸ਼ਣ ਜਾਂ ਮਰਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਇੱਕ ਪਛਾਣ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੋਰ ਰੋਗ-ਨਿਦਾਨ ਜੋ ਇਸ ਲੱਛਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜੜ੍ਹ ਸੜਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਕੁ ਹੀ ਪੌਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੇਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਸਲ ਵਿਚ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਦੇਰ ਨਾਲ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੜਨਾ ਪਾਣੀ, ਪੌਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਪੌਦੇ ਦੇ ਉਪਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਮਾੜੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਆਖਰਕਾਰ, ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੌਦੇ ਸਥਿਰਤਾ ਖੋ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਵਾ ਦੁਆਰਾ ਮੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਖੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਜੜ੍ਹ ਦੀ ਛਾਲ ਇੱਕ ਪੀਲੇ ਦਿੱਖ ਦਿਖਾਉਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਤੱਕ, ਕੋਈ ਵੀ ਜੈਵਿਕ ਘਟਕ ਕਪਾਹ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਦੀ ਸੜਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਸ਼ਲ ਨਿਯੰਤਰਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ। ਟ੍ਰਾਈਕੋਡਰਮਾ ਫੰਗਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਕਪਾਹ ਦੇ ਅੰਕੂਰਾਂ ਦੀ ਜੀਵਕਤਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕਰਨ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿੰਕ ਸਲਫੇਟ ਦੇ ਕੁੱਝ ਜੈਵਿਕ ਯੋਗਕਾਂ ਦਾ ਇਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੇਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਥਿਰਮ, ਥਾਈਓਫੈਨੇਟ ਮਿਥਾਈਲ, ਜਿਨਕ ਸਲਫੇਟ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਯੁਕਤ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਯੋਗਿਕਾਂ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਜੜ੍ਹ ਸੜਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਨ।
ਲੱਛਣ ਬੀਜ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਉੱਲੀ, ਮੈਕਰੋਫੋਮੀਨਾ ਫੈਸੇਔਲੀਨਾ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਪਾਹ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ 300 ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਮੇਜਬਾਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਿਰਚ, ਤਰਬੂਜ ਜਾਂ ਖੀਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗਜਨਕ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਜਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਪਾਹ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਵਿੱਚੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵੇਲੇ, ਅਖੀਰਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ। ਜਦੋਂ ਪੌਦੇ ਸੁੱਕੇ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉੱਲੀ ਉਗਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀ ਗਰਮੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਤਝੜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਤੱਕ ਘਟਦੀ ਹੈ, ਸੁੱਕੀ ਮਿੱਟੀ, 15-20 ਫੀਸਦੀ ਨਮੀ ਅਤੇ 35 ਤੋਂ 39 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸਿਅਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਤਾਪਮਾਨ ਉੱਲੀ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹਨ।