Mycosphaerella gossypina
ਉੱਲੀ
ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋਏ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣਗੇ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਬੀਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜ਼ਖ਼ਮ ਵੱਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਜਾਂ ਸਲੇਟੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨਾਲ ਜਾਮਣੀ, ਗੂੜੇ ਭੂਰੇ ਜਾਂ ਕਾਲੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਖ਼ਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੋਲਾਕਾਰ ਜਾਂ ਅਨਿਯਮਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧੱਬਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰਿਤ ਖੇਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਵਿਕਲਪਿਕ ਗੂੜੇ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਜਾਂ ਲਾਲ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਨਾਲ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੱਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਪੀਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਅੱਜ ਤੱਕ, ਕੋਈ ਵੀ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਿਯੰਤ੍ਰਣ ਢੰਗ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਰੋਗ ਦੀ ਘਟਨਾ ਜਾਂ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸੋ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੇਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਰੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੇ 2 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ/ਹੈਕਟੇਅਰ ਮੈਨਕੋਜ਼ੇਬ ਜਾਂ ਔਕਸੀਕਲੋਰਾਈਡ ਵਾਲੀ ਯੋਗਕਾਂ ਦੀ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ। ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਸਪਰੇਅ 15 ਦਿਨ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ ਤੇ ਵਰਤਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਰਬਨਡਾਈਜ਼ੈਮ 3 ਗ੍ਰਾਮ/ਲੀਟਰ ਯੁਕਤ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ, ਉਸੇ ਦਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਕੈਪਟਨ 2 ਗ੍ਰਾਮ/ਲੀਟਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਲੱਛਣ ਕਰਕੋਸਪੋਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਉੱਲੀ, ਮਾਇਕੋਸਫੈਰੇਲਾ ਗੌਸੀਪਿਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਕਪਾਹ ਦੇ ਪੌਦੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਇਆਬੀਨ ਜਾਂ ਮਿਰਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖੇਤ ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਪੱਤੀ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਕਸ਼ਿਤ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਰਕੋਸਪੋਰਾ ਪੱਤੇ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨਾ ਅਕਸਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਸ ਤੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਕਸਰ ਕਪਾਹ ਦੇ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਣਾਅ ਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਕਾ ਜਾਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਕਮੀ (ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ)। ਉਚਿਤ ਖਾਦ ਦੇਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਿੰਚਾਈ ਰਾਹੀਂ ਸੋਕੇ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਦੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਲਾਅ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਏਗਾ। 20-30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਲਸਿਅਸ ਅਤੇ ਉੱਚ ਅਨੁਪਾਤਕ ਨਮੀ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਪੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕਾਅ ਰਾਹੀਂ ਬੀਜਾਣੂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਪੱਤਿਆਂ ਉੱਤੇ ਫੈਲਦੇ ਹਨ।