Phytophthora nicotianae
ਉੱਲੀ
ਇਸ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਸ ਪੱਧਰਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੱਤੇ ਅਸਾਧਾਰਣ ਰੰਗ, ਰੂਪ, ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਮਰੋੜ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੈਕਰੋਟਿਕ ਧੱਬੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਕਲੋਰੋਟਿਕ ਪੱਤੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਬੀਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਰੇ ਹੋਏ ਟਿਸ਼ੂ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਇੱਕ ਸਖੱਤ ਦਿੱਖ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਰੁੱਖਾਂ ਵਿਚ, ਫ਼ੱਲਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਅਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਛਿਲਕਾ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਭੂਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਉੱਲੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਿਸਾਵ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਡਿੱਗਦੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫ਼ੱਲ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛਿਲਕਾ ਸੁੰਗੜਨ ਦੇ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰੁੱਖ ਦੀ ਛਾਲ ਗੂੜੀ ਭੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੱਕੜੀਦਾਰ ਤਣੇ ਤੇ ਕੈਨਕਰ ਸਾਫ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਪੀਔਸ ਗੂੰਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਖਮਾਂ (ਗਮੋਸਿਸ) ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਉੱਤਕ ਚੀਰੇ ਵਾਗੂ ਖੁੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਣੇ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸੜਨ (ਰੰਗਵਿਗਾੜ) ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਪੌਦੇ ਮੁੜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਡਿੱਗਦੇ ਵੀ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਉੱਲੀ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਨ ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਾਈਟੋਪਥੋਰਾ ਨਿਕੋਟੀਏਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਬਿਜਾਣੂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਅਸਪਰਗਿਲਸ ਟੇਰੇਸ, ਸੂਡੋਮੋਨਾਸ ਪੁਟਿਡਾ ਜਾਂ ਟ੍ਰਿਕੋਡਰਮਾ ਹਾਰਜੀਆਂਨਮ। ਗਿੱਲੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਕੋਪਰ-ਆਧਾਰਿਤ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਹਰ 2-3 ਮਹੀਨੇ ਪਿਛੋਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਛਾਲ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਕੋਪਰ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਪੇਸਟ ਨਾਲ ਰੰਗਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੇਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਕੁਝ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੈਟਾਕਸਿਲ ਅਤੇ ਫੋਸਫੋਨੇਟ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸਰਦਾਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਟਾਕਸਿਲ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਮਹੱਤਤਾਂ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਤੇ ਫਾਈਟੋਪਥੋਰਾ ਨਿਕੋਟੀਏਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਰੋਗਾਣੂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੌਣ ਵਾਲੀ ਉਹ ਉੱਲੀ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਗਰਮ ਅਤੇ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਰੁੱਖੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੋਗਾਣੂ ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਲਈ ਨਿਸ਼ੁਲਕ ਨਮੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦੀ ਬੂੰਦਾਂ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਜਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਬੀਜਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਨੇੜਲੇ ਹੋਰਨਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਪੌਦਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਣੂਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੂਲ ਰੋਗ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਵਾਲੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਲ ਨਿਕਾਸੀ ਜਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।