Alternaria macrospora
ਉੱਲੀ
ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਹੇਠਲੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕਰਮਣ ਛੋਟੇ, ਗੋਲ, ਭੂਰੇ ਤੋਂ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਮਣੀ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ 1 ਤੋਂ 10 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਵਿਆਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧੱਬੇ ਅਕਸਰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਿੰਗ ਪੈਟਰਨ ਵਿੱਚ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸਤਹ ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਉਹ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲੇਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਤਰੇੜਾਂ ਆਉਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਗਿਰ ਸਕਦੇ ਹਨ (ਗੋਲੀ-ਮੋਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ)। ਇਹ ਚਟਾਕ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਦੇ ਬਲੇਡ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿਚ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਮੀ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਉੱਲੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਣੂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਛੱਡਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਾਲੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੀ ਉਪਸਥਿਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤਣਿਆਂ ਤੇ, ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਛੋਟੇ ਦਾਬ ਵਾਲੇ ਧੱਬਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਛਾਲਿਆਂ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਉਤਕ ਦੀ ਦਰਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵਿਭਾਜਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਵੰਡਣ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਰਮਣਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਆਸਰਾ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਖਿਰਕਾਰ ਬੋਲ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਿਉਡੋਮੋਨਾਸ ਫਲੁਅਰਸੇਨਸ (10 ਗ੍ਰਾਮ / ਕਿਲੋ ਬੀਜ) ਦੇ ਨਾਲ ਬੀਜ ਦਾ ਉਪਚਾਰ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਸਿਉਡੋਮੋਨਾਸ ਫਲੁਅਰਸੇਨਸ 0.2% ਦੇ ਘੋਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਇਕ ਲਾਗ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਉਪਜ ਨੂੰ ਉਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਘਟਾਉਂਦੀ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਖਾਸ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਐਲਟਰਨੇਰੀਆਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੇਬ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਨਕੋਜ਼ੇਬ(2.5 ਗ੍ਰਾਮ/ਐਲ), ਹੈਕਸਾਕੋਨਾਜੋ਼ਲ (1ਮਿ.ਲੀ./ਐਲ)ਟਬੇਕੋਨਾਜ਼ੋਲ ਅਤੇ ਡਿਫੈਨੋਕੋਨਾਜ਼ੋਲ ਵਰਗੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਟਰੋਬੀਲੁਰਿਨਸ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟ੍ਰਾਈਫਲੋਕਸੀਸਟ੍ਰੋਬਿਨ) ਜਾਂ ਸਟੇਰੋਲ ਬਾਇਓਸਿੰਨਥੀਸਿਜ਼ ਇਨ੍ਹੀਬਾਇਟਰਸ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟ੍ਰਾਈਡਾਈਮੈਨੋਲ, ਇਪਕੋਨਾਜ਼ੋਲ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਉੱਲੀ ਐਲਟਰਨੇਰੀਆ ਮੈਕਰੋਸਪੋਰਾ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਪਾਹ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜੀਵਤ ਉੱਤਕ ਜਾਂ ਵਿਕਲਪਕ ਮੇਜਬਾਨ ਉਪਲਬਧ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਰੋਗਾਣੂ ਹਵਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੌਣ ਵਾਲੇ ਬੀਜਾਣੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੌਦਿਆਂ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੱਤੇ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬੀਜਾਣੂਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਗਿੱਲੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 27 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਪੌਦੇ ਅੰਕੂਰ ਦੇ ਪੜਾਅ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਵੀ ਜਦੋਂ ਪੱਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹੇਠਲੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰੀ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਲੀ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਕਿਸਮਾਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜੀ ਨਾਲ (ਪੱਤਝੜ) ਖੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿੱਥੇ ਬੋਲ ਦਾ ਡੰਡਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਵੇ। ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਸ਼ਰੀਰਕ ਜਾਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸੱਮਰਥਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਭਾਰੀ ਫ਼ੱਲਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ਜਾਂ ਅਚਨਚੇਤੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋਣਾ।