Zymoseptoria tritici
ਉੱਲੀ
ਸਪਰੈਸੋਰੀਆ ਟ੍ਰਾਈਟੀਕੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਛੋਟੇ ਕਲੋਰੋਟਿਕ ਚਟਾਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪੋਦਿਆਂ ਦੇ ਉਭਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਅੰਡਾਕਾਰ ਜਾਂ ਧਾਰੀਦਾਰ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਗੂੜ੍ਹ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਧੱਬੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੱਤੇ ਸਿਰੇ ਤੱਕ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਤਣਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੱਦ ਤੱਕ। ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਛੋਟੇ ਕਾਲ਼ੇ ਫਲੂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਚਿਹਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਪੱਤਾ ਵੱਡੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਹਰੇ ਉੱਤਕਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਆਭਾਮੰਡਲ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪੱਤੇ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਰ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਾਲੇ ਛਿੱਲਕੇ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੋਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਪੋਸ਼ਟਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਲੁਮੀਨੀਅਮ ਵਿਅੰਜਨ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਣ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਜਿਹੇ ਹੋਰ ਲੱਛਣ ਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੱਛਣ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਆਂ ਵਿੱਚ , ਸੰਕਰਮਣ ਤੋਂ 2-3 ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਾਹਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬਾਇਓਕੰਟੋਲ ਏਜੰਟ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਐਮ. ਗ੍ਰੈਮਿਨਕੋਲਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟ੍ਰਿਚੋਡਰਮਾ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਸਲੀ ਸੂਡੋੋਮਾਂਡਜ਼ ਅਤੇ ਬੇਸੀਲਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਉੱਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪੱਤੇ ਚਟਾਕ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਣਕ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਜੋਂ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਵਜੋ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਕਸਾਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਐਮ. ਗ੍ਰਾਮਿਨਿਕੋਲਾ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਅਬਾਦੀ, ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਸਟੋਰੋਬਿਲੁਰਿਨ ਵਰਗ ਦੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਰੋਧਕਤਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਥ੍ਰੈਸ਼ਹੋਲਡ ਲੀਮਟ ਅਦਾਜ਼ਨ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘਾਟੇ 'ਤੇ, ਕਣਕ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਗਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜ਼ੋਲ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਤਾ ਸਪਰੇਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਕਲਪਕ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬੌਕਸਾਈਡ ਜਾਂ ਬੈਂਜੋਫਨੋਨ ਰੋਧਕਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਬਿਮਾਰੀ ਮਾਈਕੋਸਫੈਰੇਲਾ ਗਰਮੀਨਿਕੋਲਾ ਉੱਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹ, ਘਾਹ ਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ, ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਪਤਝੜ-ਬਿਜਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿਚ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਮਲਬੇ 'ਤੇ ਜਾੜਾ ਬਿਤਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਣੂ ਮੀਹ ਦੇ ਛਿਟਿਆਂ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੁਆਰਾ ਦੂਰ ਤੱਕ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੱਛਣ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਬਿਜਾਣੂ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਪਰਲੇ ਪੱਤਿਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖ਼ਮ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰੀ ਪੱਤੀ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਪਜ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉੱਲੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਤੋਂ 18 ਦਿਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। 15 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਅਤੇ 25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਖੁਲੇ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਨਮੀ ਇਸਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਾਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। 4 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਫਲ ਸੰਕਰਮਣ ਲਈ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 20 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਨਮੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਆਦਰਸ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।