Fusarium oxysporum
ਉੱਲੀ
ਲੱਛਣ ਕੇਲਿਆਂ ਦੀ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ, ਰੋਗਾਣੂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਹਿਲਾ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਛੋਟਿਆਂ ਵੱਲ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀ ਪਹਿਚਾਨ ਪੀਲੇ ਅਤੇ ਮੁਰਜਾਏ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਪੱਤੀ ਦੀ ਢੰਢੀ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਢੰਢੀ ਦੀ ਵੰਡ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬੀਮਾਰ ਪੱਤੇ ਭੂਰੇ, ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਢੰਢੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਘੱਘਰਾ ਜਿਹਾ ਬਣਾਉਦੇ ਹੋਏ ਢੰਢੀ ਤੋਂ ਟੁਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਪੌਦੇ ਦੀ ਢੰਢੀ ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਆਧਾਰ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਤੀਬਰ ਬਣ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋੜ ਵਾਲਾ ਭਾਗ ਅੰਦਰੂਨੀ ਉਤਕਾਂ ਦਾ ਲਾਲ ਤੋਂ ਗੂੜੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਵਿਗੜਾਅ ਦਿਖਾਉਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉਲੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਉਤਕ ਦੀ ਸੜਨ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਖੀਰ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਸੜਦੇ ਅਤੇ ਮਰਦੇ ਹਨ।
ਜੈਵਿਕ ਅਜੇਂਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਲੀ ਟ੍ਰਿਕੋਡਰਮਾ ਵਾਇਰਾਈਡ ਜਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪਸੂਡੋਮੋਨਾਸ ਫਲੂਰੇਸਿਨਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਸੰਕਰਮਨ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਗੰਮਭੀਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਢੰਗ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਇਲਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਕੇਲੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਉਲੀ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤੁਲਣਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਤਾਂ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫੂਸਾਰਿਅਮ ਵਿਲਟ, ਦੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ, ਇਸਨੂੰ ਫਿਰ ਉਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਹਰ ਦੂਜੇ ਮਹੀਨੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖ਼ਾਸ ਉਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ (10 ਗ੍ਰਾਮ / 10 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ) ਵਿੱਚ ਡਬੋਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿੰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਨਾਮਾ ਬਿਮਾਰੀ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਫੁਸਾਰਿਅਮ ਵਿਲਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਜੋ ਕਿ ਉਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪ-ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਫੁਸਾਰਿਅਮ ਆਕਸੀਪੋਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਿਤ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜੋ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਸਹਯਾਯੁਕਤ, ਖਰਾਬ ਸੁਕੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਪਾਣੀ, ਵਾਹਨਾਂ, ਸੰਦਾਂ ਅਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਥੋੜੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਲਾਗੀ ਪੌਦਾ ਸਮੱਗਰੀ, ਬਦਲੇ ਵਿਚ, ਇਹ ਸਭ ਤੋ ਆਮ ਰਸਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਉੱਚਾ ਤਾਪਮਾਨ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਕ ਹੈ। ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਕਲੋਰੋਸਿਸ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਤਣੇ ਵਿਚਲੇ ਪਰਿਵਹਨ ਉਤਕਾ ਵਿੱਚ ਸੜਨ ਕਾਰਨ ਜੋ ਕਿ ਖਰਾਬ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਪਰਿਵਹਨ ਵੱਲ ਵੱਧਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ, ਫੁਸਾਰਿਅਮ ਵਿਲਟ ਕੇਲੇ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।