Rhizoctonia solani
ਉੱਲੀ
5 mins to read
ਆਲੂ ਕੰਦਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹ 'ਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਆਕਾਰ ਜਾਂ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਉਭਰੇ ਹੋਏ ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਾਲੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰਗੜ ਕੇ ਜਾਂ ਖੁਰਚੱਕੇ ਹਟਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਇਹ ਧੱਬਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਚਿੱਟੀ ਉੱਲੀ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉੱਲੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨਵੇਂ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਤਣੇ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਣ ਵਾਲੇ ਤਣੇ ਦੇ ਨਾਸੂਰ (ਸਟੇਮ ਕੈਂਕਰ) ਦੇ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭੂਰੇ, ਧਸੇ ਹੋਏ ਧੱਬੇ ਜੜ੍ਹ ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਅਕਸਰ ਚਿੱਟੀ ਉੱਲੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੱਦ ਸੜਨ ਤਣੇ ਨੂੰ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਪੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੰਗ ਵਿਗਾੜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੈਵਿਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਟਰਿਕੋਡਰਮਾ ਹਰਜ਼ਿਏਨਮ, ਜਾਂ ਗੈਰ-ਬਿਮਾਰ ਰਿਸੋਕਟੋਨੀਆ ਪਦਾਰਥ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲਾਗੀ ਕੰਦਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਵੇਸੀ ਖਾਦ ਜਾਂ ਹਰੀ ਸਰਸੋਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸਾਂ ਨਾਲ ਜੈਵ ਧੁਏ ਵਰਗੇ ਇਲਾਜ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੈਵਿਕ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਬਚਾਓ ਦੇ ਉਪਾਅ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਪਹੁੰਚ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਫਲੂਡੀਓਐਕਸੀਨਿਲ ਜਾਂ ਥੀਓਫਨੇਟ-ਮਥਾਈਲ ਅਤੇ ਮੇਨਕੋਜੈਬ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਬੀਜ ਇਲਾਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ ਉੱਲੀ ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਫਲੀਓਟਾਈਨਲ ਜਾਂ ਅਜ਼ੋਕੋਸਿਸਟਬੋਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉੱਲੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਾਲੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਉੱਲੀ ਰਿਜ਼ੋਕਟੋਨੀਆ ਸੋਲਾਨੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉੱਲੀ 5 ਤੋਂ 25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਜੀਵਿਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਲੂ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੀ। ਲਾਗ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਜਾਂ ਲਾਗੀ ਕੰਦਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਵਜੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉੱਲੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੰਦਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਠੰਢੇ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਲਾਗ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਤਾਪਮਾਨ ਰੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਹਲਕੇ, ਰੋਤਲੀ ਮਿੱਟੀ 'ਤੇ ਕਾਲੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਤਣਾ ਦਾ ਕੈਂਕਰ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।