Monilinia laxa
ਉੱਲੀ
5 mins to read
ਲੱਛਣ ਫਸਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਝੁਲਸਣ ਅਤੇ ਫਲ ਦੀ ਸੜਨ ਦੇ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਿੜ ਦੀ ਝੁਲਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਲੱਛਣ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਸੁਕਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭੂਰੇ ਰੰਗ 'ਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਚਿਪਚਿਪੇ ਗੂਛੇ ਕਰਕੇ ਟੂੰਡ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਗ ਟੁੰਡਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕਮਲਤਾ ਵਧਣੀ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਖਿੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਪੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੱਤਿਆ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ ਪਰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਰੁੱਖ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਲ਼ ਸੜਨ ਰੁੱਖਾਂ 'ਤੇ ਲਟੱਕ ਰਹੇ ਫੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਰਮ, ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪੈਚ ਫੱਲਾਂ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਪੈਚ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਚਿੱਟਿਆਂ ਜਾਂ ਪੀਲੀਆਂ ਫੂੰਸੀਆਂਂ ਪੀਲੇ-ਭੂਰੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ। ਫੱਲ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਡੀਹਾਈਡਰੇਟ, ਸੜ ਅਤੇ ਮੁਰਦਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਫਲ ਫੂੰਸੀਆਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜ਼ਖਮੀ ਏਜੰਟ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰਨਾ ਫਲ ਦੇ ਸੜਨ ਦੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਜੋ ਕਿ ਰੋਗਾਣੂਜਨਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸੱਟਾਂ 'ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਰੋਗਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾ ਕੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਰਿੰਡਾਂ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਬਾਹਰ ਕੱਡੇ ਜਾਣੇ ਅਤੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਫੰਗਲ ਫਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੈਵਿਕ ਇਲਾਜਾਂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਿਆਪਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਚੈਰੀਜ਼ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਗੂਠਲੀਦਾਰ ਫਲ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਵਾਲੇ ਸਪਰੇਅ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੌਸਮ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਗ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਾਗਾਂ ਦਾ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਡੀਫਨੋਕੋਨਾਜੋਲ ਅਤੇ ਫੈਨਹੈਕਸਾਮਡ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲਾਗ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ, ਉੱਲੀਮਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਲਟ ਮੌਸਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੜੇ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਲੀਨਾਸ਼ਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਕੀੜੇ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਨੀਲਿਆ ਲਕਸ਼ਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸੰਕਰਮਣ ਕਰਨ ਦਾ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੋਨੀਲਾ ਲਕਸ਼ਾ ਕਈ ਮੇਜਬਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਠਲੀਦਾਰ ਫਲ ਜਿਵੇਂ ਬਦਾਮ, ਸੇਬ, ਖੜਮਾਨੀ, ਚੈਰੀ, ਆੜੂ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ, ਪਲੇਮ ਜਾਂ ਕੁਇੂੰ। ਇਹ ਉੱਲੀਮਾਰ ਸੁੱਕੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਮੁਰਦਾ ਫਲਾਂ ਜੋ ਰੁੱਖਾਂ ਤੇ ਲਟਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਪਰ ਜਾੜਾ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬਿਜਾਣੂ ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਕੀੜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਫਲ਼ਾਂ (ਪੰਛੀ, ਕੀੜੇ) ਦੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਜਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਲਾਹਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਖਿੜ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚ ਨਮੀ, ਬਾਰਸ਼ ਜਾਂ ਤ੍ਰੇਲ ਅਤੇ ਮੱਧਮ ਤਾਪਮਾਨ (15 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ 25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ) , ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਫਲ 'ਤੇ ਫੂੰਸੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਭਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ 'ਤੇ ਲੱਛਣ ਮੱਧਮ ਗਰਮੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਰੁੱਖ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸਟੋਰੇਜ ਕੀਤੇ ਹੋਣ। ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਫਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫੂੰਸੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੇ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬਗੀਚੇ ਜਾਂ ਸਟੋਰੇਜ਼ ਵਿੱਚ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਾਟੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।