Ceratocystis fimbriata
बुरशी
5 mins to read
झाडाच्या एका किंवा काही फांद्यांवर सुरवातीला झाडी पिवळी पडते. नंतर हे पूर्ण झाडात पसरते आणि पूर्ण पानगळ होते. पानांची मरगळ बहुधा खालच्या पानांपासुन वरच्या शेंड्यापर्यंत जाते पण काही रोपात पूर्ण झाडी एकाच वेळी गळते. ह्या रोगात फांद्या उभ्या तडकणे सामान्य आहे. मुळे, फांद्यांच्या साली, खासकरुन खालच्या फांद्यांच्या तडकु शकतात. अशावेळी किंवा रोपाच्या भागांना उभे किंवा तिरके चिरले असतानही राखाडीसर तपकिरी छटा वाहक भागात दिसते.
बॅसिलस सबटिलिसच्या जमिनीतील वापराने मरगळीच्या संसर्गात घट दिसुन येते. ट्रिकोडर्मा जातीना पायेसिलोमायसे जातीबरोबर २५ ग्रॅ. प्रति २ किलो चांगले विघटित झालेले सेंद्रिय खतात मिसळुन डाळिंबाच्या खोडाभोवती उपचार केले असता मर संसर्गाचा प्रतिबंध होण्यात मदत होते. नीम, करंज, महुआ आणि एरंडाच्या वड्यांनी जमिनीचे उपचार केले असताही सी. फिम्ब्रियाटाविरुद्ध प्रभावी दिसले आहेत.
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. संसर्गित भागातुन आणि निरोगी रोपांच्या आजुबाजुची माती भिजविणे किंवा पुर्ण बागेत प्रॉपिकोनाझोल (०.१%) + बोरिक अॅसिड (०.५%) + फॉस्फोरिक अॅसिड (०.५%) वापरुन भिजविण्याची शिफारस केली जाते. मरगळ रोगाचे नियंत्रण करण्यासाठी रोपणीपूर्वी बुरशीनाशके (०.२%) वापरुन माती निर्जंतुक केली जाऊ शकते. जमिनीला प्रॉपिकोनाझोल (०.१५%) किंवा क्लोरपायरिफॉस (०.२५%) वापरुनही भिजविले जाऊ शकते.
बुरशीचे जीवाणू विश्रांती रचना म्हणुन किंवा संक्रमित रोपांच्या भागात बुरशीचे सक्रिय भाग म्हणुन १९० दिवसांपर्यंत आणि जमिनीत किमान चार महिन्यांपर्यंत जगतात. रोपाचे जमिनीवरील भागात संसर्ग जखमातुन होतो. मुळेसुद्धा सुरवातीच्या नुकसानाशिवायच संसर्गित होऊ शकतात. बीजाणूंचा प्रसार संसर्गित अंकुरलेल्या रोपांद्वारे, सिंचनाद्वारे आणि पावसाच्या पाण्याद्वारे, किड्यांद्वारे आणि नेहमीच्या शेतकामाद्वारे होतो. यजमानात शिरल्यानंतर, बुरशीचे भाग आणि बीजाणू वाहक भागातुन झाडात पसरतात, ज्यामुळे वाहक भागात लालसर तपकिरी ते जांभळी किंवा काळी छटा दिसते.