Cochliobolus sativus
శీలీంధ్రం
ఈ తెగులు లక్షణాలు వాతావరణ పరిస్థితులు మరియు మొక్క ఎదుగుదల దశాలపైన ఆధారపడి ఉంటాయి. కలుషితమైన విత్తనాలు మొలకలు ఎండిపోయేటట్టు చేస్తాయి. ముదురు గోధుమ రంగు మచ్చల ద్వారా ఇది బహిర్గతమౌతుంది. పూర్తిగా ఎదిగిన మొక్కల్లో తెగులు సంక్రమించిన వెంటనే, ఆకులు వున్న ప్రాంతం తగ్గడం మరియు తక్కువ పిలకలు రావడం తప్ప మరి ఏ ఇతర లక్షణాలు కనపడకపోవచ్చు. కానీ కాండం మొదలు వద్ద (ఫుట్ రాట్) లేదా మట్టి క్రింది భాగంలో మరియు కణుపులు, వేర్ల వద్ద( రూట్ రాట్, వేరు కుళ్ళు) కానీ ముదురు గోధుమ రంగు మచ్చలు ఏర్పడవచ్చు. ఈ తెగులు కారక క్రిములు కాండంలోకి చేరినప్పుడు మొక్కల క్రింది భాగంలోని ఆకులపైన పొడవైన గోధుమ-నల్ల రంగు మచ్చలు ఏర్పడతాయి. ముఖ్యంగా దీర్ఘ కాలం వర్షం పడినప్పుడు ఈ లక్షణం కనిపిస్తుంది. పొలంలో అక్కడక్కడా పాలిపోయిన మరియు ఎదుగుదల మందగించిన మొక్కలు విస్తరిస్తాయి. తరువాత దశల్లో ఈ తెగులు సంక్రమించినప్పుడు కంకుల్లో కొన్ని భాగాలు లేదా మొత్తం కంకి ముందుగానే పాలిపోతాయి. ( హెడ్ బ్లెయిట్)
స్పోరోబోలోమైసిస్ రోసియస్ ఫంగస్ఈ కొచ్లియోబొలుస్ కు సహజ శత్రువు మరియు ఈ తెగులును నియంత్రించడానికి ఈ ఫంగస్ ను ధాన్యపు జాతి పంటల్లో ఉపయోగిస్తున్నారు. ఇంకా కొన్ని విరోధి జాతులు కూడా అందుబాటులో వున్నాయి.
వీలైనంతవరకు ఎల్లపుడూ నివారణ చర్యలతో కూడిన జీవపరమైన సమీకృత సమగ్ర సస్యరక్షణ విధానాన్నిపరిగణలోకి తీసుకోండి. అనుకూలమైన శీలింద్ర నాశినులతో విత్తన శుద్ధి చేయడం వలన విత్తనాల్లో ఈ సూక్ష్మ క్రిముల మూలాలు నిర్మూలించడం మరియు తరువాత సీజన్లకు విస్తరించకుండా వుండేటట్టు చేయవచ్చు.
కొచ్లియోబొలుస్ సటివుస్ అనే ఫంగస్ వలన ఈ లక్షణాలు ఏర్పడతాయి. ఈ తెగులు వెచ్చని మరియు తేమ వాతావరణంలో వేసిన ధాన్యపు జాతి పంటల్లో ఇది సాధారణమైన తెగులు. ఇది మట్టిలో మైసీలియం లేదా బీజాంశాల రూపంలో మట్టిలో లేదా పంట అవశేషాలపై జీవిస్తుంది. గాలి, వర్షపు తుంపర్లు లేదా పంటకి పెట్టిన నీటి ద్వారా ఆరోగ్యకరమైన మొక్కలకు సంక్రమిస్తుంది. బార్లీ, గోధుమ మరియు రై పంటలతో పాటూ అనేక రకాల కలుపు మొక్కలు మరియు గడ్డి జాతులను కూడా ఇది ఆశిస్తుంది. ఓట్స్ పంట ఈ తెగులుకు నిరోధకతను కలిగి ఉంటుంది. కానీ ఈ తెగులు ఇతర మొక్కలకు విస్తరించడంతో ఇది దోహదం చేస్తుంది. పరిస్థితులు అనుకూలంగా వున్నప్పుడు మరియు ఈ తెగులు సంక్రమించే అవకాశం వున్న మొక్కలు లభించినప్పుడు వీటి బీజాంశాలు అంకురోత్పత్తి చెంది లేత మొక్కలు మరియు వాటి వేర్లకు ప్రాధమికంగా తెగులు సంక్రమించేటట్టు చేస్తాయి. ఇది పైపొర ద్వారా నేరుగా లేదా సహజంగా వుండే సూక్ష్మ రంధ్రాల ద్వారా లేదా గాయాల ద్వారా మొక్కల కణజాలంలోకి చేరతాయి. కలుషితమైన విత్తనాలు లేదా పొలంలో వాడే పరికరాల ద్వారా ఇవి దూర ప్రాంతాలకు చేరి తరువాత సీజన్లో వేసిన పంటలకు ఇవి సంక్రమిస్తాయి. వెచ్చని ఉష్ణోగ్రతలు (28-32ºC) ఈ ఫంగస్ జీవిత చక్రానికి అనుకూలమైన పరిస్థితులు కల్పిస్తాయి.