Gibberella zeae
శీలీంధ్రం
మొక్కజొన్నలో, ఈ వ్యాధి పొత్తులు మరియు కొమ్మల రెండింటి మీది లక్షణాల ద్వారా కనుగొనవచ్చు. ప్రారంభ లక్షణాలుగా పొత్తుల చివరి తెల్లని బూజు గులాబీ లేదా ఎర్రపు రంగులోకి మారుతుంది. ఈ తెగులు విస్తరించే కొలదీ మిగిలిన పొత్తు మొత్తం రంగు కోల్పోయి పాలిపోయినట్టు అవుతుంది. తరుచుగా పొత్తుకు గింజలకు మధ్యన ఈవిధంగా అవుతుంది. తెగులు సోకిన పొత్తులు మొత్తం కుళ్ళిపోయే అవకాశం ఉంటుంది. ఆకులు బూడిద నుండి పచ్చ రంగులోకి మారి నిస్తేజమై వాలిపోతాయి. వేర్లు కుళ్లిపోయి కొన్నాళ్లకు మొక్కలు చనిపోతాయి. క్రిందిభాగంలోని కణుపులు మెత్తగా మారి రాగి రంగు నుండి గోధుమ రంగులోకి మారిపోతాయి. తరువాత నల్లని చుక్కలు వాటి పైభాగంలో ఏర్పడతాయి. వీటిని గోరుతో సులువుగా గీరవచ్చు. కాండాన్ని నిలువుగా కత్తిరిస్తే చిరిగినట్టు వున్న రంగు కోల్పోయి ఎర్రని లేదా గులాబీ రంగులో వున్న కణజాలం కనిపిస్తుంది. ప్రధాన వేరు మెల్లగా కుళ్లిపోయి గోధుమ రంగులోకి మారి పగుళ్లు ఏర్పడతాయి. మొక్కలు ఎదగక ముందే చనిపోయి పడిపోతాయి.
G. జెయి ను నియంత్రించడానికి ఎటువంటి జీవన నియంత్రణ పద్దతి అందుబాటులో లేదు. మీకు ఏమైనా తెలిస్తే దయచేసి మాకు తెలియచేయండి. వేడి నీటితో విత్తన సుద్ది చేయడం వలన ఈ తెగులును కొంత వరకు నివారించే అవకాశం ఉంటుంది. మీ అవసరాలకు వీలుగా వుండే విధంగా విత్తనాలకు ఎంత ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఎంత సమయం ఈ పద్దతిని ఉపయోగించాలో నిర్ధారించుకోండి.
వీలైనంతవరకు ఎల్లపుడూ నివారణ చర్యలతో కూడిన జీవపరమైన సమీకృత సమగ్ర సస్యరక్షణ విధానాన్నిపరిగణలోకి తీసుకోండి. గిబ్బెరిల్ల ను నియంత్రించడానికి ఎటువంటి శీలింద్ర నాశినులు అందుబాటులో లేవు. ఈ తెగులు తీవ్రత అధికంగా వుండే ప్రాంతాలలో విత్తనాలను శీలింద్ర నాశీనులతో శుద్ధిచేయడం ద్వారా కొంత వరకు ఈ తెగులుని నియంత్రించవచ్చు.
ఈ లక్షణాలు గిబ్బరెల్ల జియా అనే ఫంగస్ వలన ఏర్పడతాయి. ఇవి పంట అవశేషాలపైన మరియు విత్తనాలపైన జీవించి ఉంటాయి.తడి మరియు వెచ్చని వాతావరణంలో ఈ ఫంగస్ బీజాంశాలు ఉత్పత్తి చెంది గాలి ద్వారా మరియు నీటి ద్వారా వ్యాపిస్తాయి. ఈ బీజాంశాలు పొత్తులపైన వుండే పట్టుదారంపైన పడి కణజాలంలో నివాసం ఏర్పరచుకోవడంతో తెగులు మొదలవుతుంది. మొక్కల ఆకులు, కాండం మరియు వేర్లకు అయిన గాయాల వలన కూడా ఇది వ్యాపిస్తుంది. పక్షులు కీటకాలు ఈ బీజాంశాలను మరియు విత్తనాలను ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరించేటట్టు చేస్తాయి. ఇవి మొక్కల కణజాలానికి కూడా నష్టం కలుగచేస్తాయి. వరి, గోధుమ, జొన్న, రై, ట్రిటికెల్ మరియు బార్లీ వంటి పంటలలో ఎటువంటి లక్షణాలు బయటపడకుండా ఈ ఫంగస్ ఆశించ గలదు. దీని వలన ఇవి ఇనకులం కు మూలాలుగా ఉంటాయి.