Cochliobolus carbonum
శీలీంధ్రం
తెగులు లక్షణాలు మొక్కలు గ్రహణ శీలత మరియు వాతావరణంపై ఆధార పడి ఉంటాయి. మొదటి లక్షణాలు పట్టు కుచ్చులు వస్తున్న దశలో లేదా మొక్కల ఎదుగుదల చివరి దశలో లేదా కనిపిస్తాయి. పొడవాటి గుండ్రపు లేత గోధుమ రంగు మచ్చలు ఆకుల కింది భాగాల్లో కనిపిస్తాయి. ఈ మచ్చల పొడవు మరియు విస్తారం ఈ క్రిముల బలం బట్టి, మొక్కల రకాన్ని బట్టి ఉంటాయి. కొన్నిసార్లు ఇవి ఆకు తొడుగులపై కూడా కనిపిస్తాయి. కొన్ని సార్లు నల్లటి బూజు గింజలపై కనిపిస్తాయి.
ఇక్కడ చెప్పబడిన చికిత్సగా విధానాలు చిన్న కమతాలలోనే ఉపయోగించాలి. కనీసం ప్రయోగశాలలో, ఇండియన్ భేల్ (ఆగిల్ మార్మేలోస్) ఎస్సెన్షియం ఆయిల్ ఈ హెల్మీన్తోస్పోరియం కార్బొనుమ్ విజయవంతం అయింది. కొన్ని రకాల మొక్కజొన్న రకాల( నిరోధకత మరియు ఈ తెగులు సోకే అవకాశం వున్న) ఆకు సారం నుండి తయారు చేసిన ద్రావణాలు ఈ ఫంగస్ కు విరుద్ధంగా పనిచేస్తుంది. ఈ తెగులు సోకిన మొక్కల కాడల లోపల మెత్తని ప్రదేశం నుండి విడతీసి ఫంగస్ C. కార్బొనం మరియు ఇతర ఫంగస్ లను ఆశించి వాటిని నాశనం చేస్తుంది.
ఎల్లప్పుడూ అందుబాటులో ఉండే జీవ చికిత్సలు కలసిన నివారణ చర్యలు సమన్వయ పద్ధతులు వాడటం మంచిది. ఈ తెగులు సోకే అవకాశం వున్న మొక్కలలో పట్టు కుచ్చులు ఏర్పడుతున్నప్పుడు శీలింద్ర నాశినులను పిచికారీ చేయడం వలన మంచి ఫలితం ఉంటుంది. ఉదాహరణకు మాంకోజెబ్ @ 2.5 గ్రాములు . లీటర్ నీటికి, ప్రతి 8 నుండి 10 రోజుల వ్యవధిలో పిచికారీ చేయాలి.
ఈ తెగులు హెల్మీన్తోస్పోరియం కార్బొనుమ్ అనే ఫంగస్ వల్ల కలుగుతుంది. ఇది మొక్కజొన్న అవశేషాలపై జీవిస్తుంది. ఈ అవశేషాల్లోని స్పార్స్ తడి వాతావరణాలలో తెగులు వ్యాప్తికి మొదటి కారణాలు అవుతాయి. మొక్క నుండి మొక్కకి, గాలి మరియు వర్షం వల్ల జరుగుతుంది. ఈ తెగులు ముఖ్యంగా విత్తనాల తయారీ కొరకు పెంచే మొక్కలపై వ్యాపిస్తుంది కానీ పొలంలో ఇది పెద్ద సమస్య కల్పించదు. ఎందుకంటే సహజంగా పొలంలో తెగులు నిరోధక హైబ్రీడ్ విత్తనాలను వాడుతారు. ఈ తెగులు వేడి మరియు తేమ కలిగిన వాతావరణాలలో ఎక్కువగా ఉంటుంది. గింజలు పాలు పోసుకునే దశలో ఈ తెగులు వ్యాపిస్తే 30% వరకు దిగుబడి నష్టాలు కలిగే అవకాశం ఉంటుంది.