Zymoseptoria tritici
శీలీంధ్రం
సేప్టోరియా ట్రిటిసి పొక్కుల యొక్క ప్రారంభ లక్షణములు, చిన్న క్లోరోటిక్ మచ్చలు క్రింది ఆకులపై మొలకలు మొలకెత్తిన వెంటనే కనబడతాయి. ఇవి ఎదిగే కొలదీ ఈ మచ్చలు లేత నుండి ముదురు గోధుమరంగు పొక్కులుగా మారతాయి. ఇవి గుడ్డు లేక చారల ఆకారములో వుండి ఆకు అంచు వెంట సాగదీసి వుంటాయి. ఇవి కొంతవరకు కాండం మరియు చెట్టు పైభాగంపై కనిపిస్తాయి. చిన్న చిన్న, నల్లని శిలీంద్రం ఉత్పత్తి చేసే బూజు తెగులు ఈ మచ్చల లోపల వున్నవి ఒక చుక్కలుగా కనపడే గుణాన్ని కలిగి వుంటాయి. తరువాత మొత్తము ఆకులు పెద్ద గోధుమ తుప్పు మచ్చలుగా మారి కొంత భాగం మాత్రం ఒక పసుపు రంగు వృత్తంతో చుట్టబడిన ఆకుపచ్చని ప్రాంతాలు మాత్రమే మిగిలిపోతాయి. చివరగా ఆకులు ఎండి చనిపోతాయి. నల్లటి శిలీంద్రాలు ఉత్పత్తి చేసే బూజు తెగులు లేనపుడు అల్యూమినియం విషపదార్థము లేక జింక్ లోపము వలన అలాంటి మచ్చలు కలుగుతాయి. తరువాత దశలో చెట్టు పెరిగిన తరువాత తెగులు సోకిన తరువాత రెండు మూడు వారాలకు ఈ లక్షణాలు కనబడతాయి.
జీవ నియంత్రిత ఏజెంట్లు ఎం. గ్రామిని కోలాపై నియంత్రిత పరిస్థితులలో విజయవంతంగా వాడబడ్డాయి. ఉదాహరణకు ట్రైకోడెర్మా ఉపజాతులు మరియు బాక్టీరియా బాసిల్లస్ మెగాటేరియం మరియు సూడోమోనడ్స్ కు సంబంధించిన కొన్ని రకాలు ఆకుమచ్చ తెగులుకు వ్యతిరేకంగా గోధుమ పంటను రక్షించగలవు లేక తెగులు విస్తరించకుండా చేస్తాయి అని నిరూపించబడ్డాయి.
అందుబాటులో వుంటే జీవ సంబంధ చికిత్సతో కూడిన నివారణ చర్యలతో కూడిన ఒక సమగ్ర విధానాన్ని ఎల్లప్పుడూ పరిగణలోనికి తీసుకోండి. ఎం. గ్రామినికోలా యొక్క చాలా జనాభా శిలీంద్ర నాశకాలకు నిరోధక శక్తిని పెంచుకున్నాయి. ప్రత్యేకంగా స్ట్రోబిలురిన్ తరగతికి చెందిన రసాయనాలకు. సంబంధమైన ఆర్థిక ప్రయోజనం పంట దిగుబడి నష్టము, గోధుమ మార్కెట్ విలువ మరియు శిలీంధ్ర నాశినుల ఖర్చు పైన ఆధార పడివుంటుంది. సాధారణ శిలీంధ్ర నాశినులు ఆకులపై స్ప్రే గా వాడబడునవి అజోల్స్. కర్బోక్సమైడ్, మోర్ఫోలైన్ లేక బెంజోఫినాన్ వంటి ప్రత్యామ్న్యాయ శిలీంద్ర నాశినులు వీటిలో నిరోధకశక్తిని తగ్గించానికి సహాయపడతాయి.
ఈ తెగులు మైకోస్పైరెల్లా గ్రామినికోలా అనబడే బూజు తెగులు వలన కలుగుతుంది. ఇది చలికాలమంతా మట్టి ఉపరితలంపై వున్న మొక్క వ్యర్థాలు, గడ్డి అతిధులు, స్వచ్ఛంద మొక్కలు మరియు శరదృతువులో నాటిన పంటలు పైన గడుపుతుంది. బీజంశాలు వర్షపు నీరు మరియు గాలి వలన చాలా దూరం వరకు ప్రయాణిస్తాయి. మొదట దీని లక్షణాలు ఎదిగిన ఆకులపై కనిపిస్తాయి. ఎందుకంటే దీని బీజంశాలు పైకి చిమ్మబడతాయి, మచ్చలు పైన వున్న ఆకుల పై కనపడడం ప్రారంభిస్తాయి. పై ఆకు క్రింది రెండు ఆకులు ఈ తెగులు బారిన పడినపుడు పంట దిగుబడిలో మార్పు వస్తుంది. ఈ బూజు తెగులు యొక్క జీవిత కాలము ఉష్ణోగ్రతను బట్టి 15 నుండి 18 రోజులు వుంటుంది. ఈ తెగులుకు అనుకూలమైన ఉష్ణోగ్రతలు 15 డిగ్రీ సెంటీ గ్రేడ్ నుండి 25 డిగ్రీ సెంటీ గ్రేడ్ వుండి నీరు ఉండడం లేదా అధిక సమయం ఎక్కువ తేమ వుండాలి. 4 డిగ్రీల సెంటీగ్రేడ్ ఉష్ణోగ్రతల వద్ద దీని జీవిత చక్రము ఆగిపోతుంది. ఈ తెగులు విజయవంతంగా సోకడానికి కనిష్టం 20 గంటల సమయం ఎక్కువ తేమ అవసరం. వసంత కాలంలో తడి వాతావరణం మరియు వేసవికాలం ఈ తెగులు విస్తరించడానికి అనుకూలం.