Manganese Deficiency
कमतरता
इतर पोषक कमतरतेपेक्षा ह्याची लक्षणे जास्त लक्षणीय नसतात आणि कोणते पीक लावलेय ह्यावर जास्त करुन अवलंबुन असतात. मँगनिजची कमतरता असलेल्या झाडाच्या मधल्या आणि वरच्या (नव्या) पानांच्या शिरा हिरव्या रहातात पण बाकीचे पान पहिल्यांदा फिकट हिरवे होते आणि नंतर त्यावर फिकट हिरवे ते पिवळे ठिपकेदार भाग तयार होतात (शिरांमधील पिवळेपणा). काही काळानंतर, लहान करपट डाग खासकरुन पानांच्या कडेला आणि टोकाला ह्या पिवळ्या भागात विकसित होतात. पानांचा आकार लहान होणे व पानांच्या कडा विकृत होणे किंवा गोळा होणे होणे हे ही मँगनिजच्या कमतरतेच्या इतर लक्षणात येते. जर वेळीच उपाय योजना केल्या गेल्या नाही तर हे करपट ठिपके संपूर्ण पानभर व्यापून प्रभावित पाने तपकिरी होऊन मरगळतात. ह्या लक्षणांची मॅग्नेशियम कमरतेच्या लक्षणांबरोबर गल्लत करु नये, ज्याची लक्षणे सारखीच आहेत पण पहिल्यांदा जुन्या पानांवर दिसतात.
शेणखत, जैव पालापाचोळा किंवा कंपोस्ट वापरुन पोषक तत्वे आणि जमिनीचा सामू संतुलित ठेवा. ह्यात सेंद्रीय सामग्री असल्याने जमिनीतील सेंद्रीय कर्ब वाढून बर्याच पोषक तत्वांची मात्रा व पाणी राखण्याची क्षमता वाढते आणि सामू थोडा कमी करते.
पुढील शिफारशी:
बहुधा वालुकामय जमिनी किंवा सेंद्रीय जमिनी ज्यांचे सामू ६ च्या वर आहे आणि उष्णकटिबंधातील जास्त धूप झालेल्या जमिनीत मँगनिज (एमएन) कमतरता ही व्यापक समस्या आहे. ह्या उलट, उच्च आम्ल असलेल्या जमिनीत ह्या पोषकाची उपलब्धता वाढलेली असते. खताच्या जास्त किंवा असंतुलित वापरानेही झाडाला उपलब्ध होण्यास सुक्ष्म अन्नद्रव्य एकमेकांशी स्पर्धा करतात. प्रकाश संश्र्लेषणात आणि नत्र शोषण्यात मँगनिजची महत्वाची भूमिका आहे. लोह, बोरॉन आणि कॅल्शियमप्रमाणेच मँगनिज रोपात अचल असते, जास्त करुन खालच्या पानात साठविले जाते. ह्यामुळेच लक्षणे पहिल्यांदा जुन्या पानांवर विकसित होतात. कडधान्य, शेंगवर्गीय पिके, कडक बिया असलेली फळपिके (चेरीसारखी), ताडाच्या जाती, लिंबूवर्गीय पिके, बीट आणि कॅनोला (तेल बियाण) ही पीके एमएन कमतरतेची उच्च संवेदनशीलता दर्शवितात आणि हे पोषक असलेल्या खतास चांगला प्रतिसाद देतात.