वांगी

बिहार केसाळ सुरवंट

Spilarctia obliqua

किडा

थोडक्यात

  • संक्रमित पाने वाळतात.
  • संपूर्ण पानगळ होते, पानाची जाळी होते.
  • पतंग तपकिरी पतंगांचे पोट लाल असुन काळे ठिपके असतात.
  • अळ्यांना पिवळसर ते काळे केस असतात.

मध्ये देखील मिळू शकते

16 पिके

वांगी

लक्षणे

लवकर संक्रमण झालेली पाने तपकिरीसर पिवळी पडुन वाळतात. सुरवंट जसा पुढे सरकतो, तसे पूर्ण पानाचे भाग खाल्ले जातात. गंभीर संक्रमण झाले असता, झाडाची पानगळ होते आणि फक्त फांद्याच शिल्लक उरतात. पानांची जाळी होते आणि अखेरीस फक्त शिरांचा सांगाडा उरतो.

शिफारशी

जैविक नियंत्रण

बिहार केसाळ सुरवंटांची लोकसंख्या बहुधा अनेक नैसर्गिक शत्रुंद्वारे खास करुन एस. ऑब्लिकाच्या अळ्यांचा टप्पा नियंत्रित केली जाते. फायदेशीर परजीवींमध्ये ब्राकोनिड परजीवी: मेटियॉर्स स्पिलोसोमे आणि प्रोटापँटेलेस ऑब्लिके, ग्लिप्टापँटेलेस अॅगामेम्नोनिस आणि कोटेशिया रुफिक्रस ह्यांच्यासह इच्नेमोनिड अॅगाथिस प्रजाती लेसविंग, लेडीबर्ड बीटल, कोळी, लाल मुंग्या, ड्रेगॉन फ्लाय, प्रेयिंग मँटिस, ग्राउंड बीटल आणि शिल्ड बग सामील आहेत.

रासायनिक नियंत्रण

नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. कीटनाशकांचा वापर काळजीपूर्वक करायला हवा कारण जास्त वापराने पांढर्‍या माशीच्या अनेक प्रजातीत प्रतिकार निर्माण झाला आहे. हे टाळण्यासाठी कीटकनाशके आलटुन पालटुन वापरा आणि मिश्रणे वापरा. सुरवंट लहान असताना लँब्डा-सायहॅलोथ्रिन १० इसी-०.६ मि.ली./ली. पाणी मिसळुन फवारणी करा. एस. ऑब्लिकासाठी फेन्थोएट ५०% वापरल्याने मदत मिळते असे मानले जाते.

कशामुळे झाले

स्पिलार्क्टिया ऑब्लिकाच्या अळ्यांमुळे बहुधा लक्षणे उद्भवतात. प्रौढांचे वैशिष्ट्य आहे कि ते मध्यम आकाराचे तपकिरी पतंग असुन त्यांचे पोट लाल असते आणि त्यावर काळे ठिपके असतात. माद्या पानांच्या खालच्या बाजुला पुंजक्याने (प्रति मादी सुमारे १००० )अंडी घालतात. उबल्यानंतर अळ्यांना लांब पिवळसर ते काळे केस असतात आणि त्या झाडाजवळ पडलेल्या पानांमध्ये कोषात जातात. अळ्यांच्या लवकरच्या टप्प्यात त्या आधाशीपणे पानांच्या पृष्ठभागाखालील हरितद्रव्य खातात. नंतरच्या टप्प्यांवर त्या एकेकट्या कडांपासुन पाने खातात. सामान्यपणे अळ्यांना पूर्ण वाढलेले पान पसंत असते, पण गंभीर संक्रमण झाल्यास वरचे शेंडे देखील प्रभावित होतात. बिहार केसाळ सुरवंट विविध देशांमध्ये डाळी, तेलबिया, कडधान्ये आणि काही भाज्या व ताग यावर हल्ले करतात व त्यामुळे गंभीर आर्थिक नुकसान होते. उत्पन्नाच्या नुकसानाची तीव्रता प्रादुर्भावाची तीव्रता आणि हवामान परिस्थितीनुसार बदलते कारण प्रजाती विकासासाठी १८-३३ अंश तापमान अनुकूल आहेत.


प्रतिबंधक उपाय

  • उन्हाळ्यात खोल नांगरणी करुन जमिनीतील कोष नष्ट करा.
  • पावसाळ्यापूर्वी पेरणी करणे टाळा.
  • इष्टतम बियाणे दर वापरा, जास्त किंवा कमी करु नका.
  • लागवडीचे अंतर पुरेसा ठेवा.
  • चांगले कुजलेले शेणखत टाका.
  • लवकर तयार होणारे चवळी, मका किंवा ज्वारीच्या काही वाणांसोबत आंतरपीक घ्या.
  • उपद्रवाच्या लक्षणांकरता (अंड्यांचे पुंजके, सुरवंट आणि कोणत्याही प्रकारचे नुकसान) शेताचे नियमित निरीक्षण करा.
  • शेतातुन आणि आजुबाजुने तण नियंत्रण करण्यासाठी एकतर तणनाशक किंवा खुरपणी यापैकी योग्य पध्दतीचा अवलंब करा.
  • संक्रमित रोपांचे भाग गोळा करुन शेतापासुन दूर नेऊन नष्ट करा.
  • पक्षी थांबे उभारा आणि शेतात मोकळी जागा सोडा म्हणजे पक्षी येऊन अळ्यांना खातील.
  • विस्तृत श्रेणीच्या कीटकनाशकांचा वापर टाळा कारण ह्यामुळे मित्र किडींवर प्रभाव पडतो.
  • काढणीनंतर रोपांचे अवशेष किंवा स्वयंभू रोपे काढा.
  • भात किंवा मक्यासारख्या यजमान नसणार्‍या पिकांसह पीक फेरपालट करा.

प्लँटिक्स डाऊनलोड करा