कोबी
कोबीवरील पतंग
Mamestra brassicae
किडा
थोडक्यात
- पानांचे फक्त सांगाडेच उरतात.
- आत शिरण्याच्या छिद्रांजवळ आणि बोगद्यात विष्ठेचे कण दिसतात.
मध्ये देखील मिळू शकते
कोबी
लक्षणे
कोबीवरील सुरवंट पाने खातात व कोबीच्या गड्ड्यात बोगदे तयार करतात. ते फक्त पानांचा पातळ भाग खातात व जाड शिरांचा भाग टाळतात, त्यामुळे पानांमध्ये फक्त शिराच शिल्लक राहतात. पहिल्या पिढीच्या तुलनेत (वसंत ऋतु ते उन्हाळ्याच्या सुरवातीपर्यंत), दुसरी पिढी जास्त जोमदार असते (उन्हाळ्याच्या शेवट पासुन ते ऑक्टोबरपर्यंत) व जाडसर भागही खाऊ शकते. ते फक्त पानच खात नसुन कोबीच्या आतल्या जाड भागातही बोगदे तयार करतात. आत शिरण्याच्या छिद्रांजवळ आणि बोगद्यात विष्ठेचे कण दिसतात. ह्यामुळेच पीकाचे भारी नुकसान होते. ह्यामुळे कोबीरील पतंगांचे सुरवंट पिकास भारी नुकसानदायक ठरतात.
शिफारशी
जैविक नियंत्रण
ट्रिकोग्रामा प्रजातीचे परजीवी वॅस्पस ह्या पतंगांची अंडी नष्ट करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात. ह्यांच्या शिकार्‍यांची खूप मोठी शृंखला आहे व त्यात शिकारी बीटल्स, यलो जॅकेट्स, हिरवे लेसविंग, कोळी, आणि पक्षीही सामील आहेत जे ह्या अळ्यांना खातात. नैसर्गिकरीत्या सापडणाऱ्या विषाणूंवर आधारीत उत्पाद जसे कि बॅसिलस थुरिंजिएनसिस आणि इतर विषाणू मिश्रणे सुरवंटांना मारतात आणि पानांच्या दोन्ही बाजुंना व्यवस्थित फवारल्यास अतिशय चांगला परिणाम देतात. ही कीटनाशके वातावरणात रहात नाहीत. ओल्या वातावरणात उदा. थंड ढगाळ हवेत, ह्या सुरवंटांविरुद्ध काही सुत्रकृमी सुद्धा चांगले काम करु शकतात.
रासायनिक नियंत्रण
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. पायरेथ्रम, लाम्बडासायहॅलोथ्रिन, सायहॅलोथ्रिन किंवा डेल्टामेथ्रिनवर अधारीत सक्रिय घटक असलेले उत्पाद ह्या पतंगांच्या सुरवंटांसाठी वापरले जाऊ शकतात. पायरेथ्रमच्या अर्काचा वापर काढणीच्या एक दिवस आधीपर्यंत बरेचदा करता येऊ शकतो. लाम्बडासायहॅलोथ्रिन आणि डेल्टामेथ्रिनचा वापर फक्त दोन वेळा करता येऊ शकतो व ह्यांचा वापर काढणीच्या सात दिवस आधीपर्यंतच करण्याची शिफारस केली गेली आहे.
कशामुळे झाले
कोबीवरील पतंगांच्या सुरवंटांमुळे (मॅमेस्ट्रा ब्रासिके) ही लक्षणे येतात. मोठ्या अळ्या जमिनीत जाऊन आपली कोषावस्था घालवतात. प्रौढांच्या पुढचे पंख काळसर तपकिरी असून त्यामध्ये काळसर तपकिरी चट्टे व पारदर्शक भाग आलटुन पालटुन असतात. पाठचे पंख फिकट राखाडी असतात. कोषातुन बाहेर आल्यानंतर माद्या पांढर्‍या रंगाची गोलाकार अंडी पुंजक्याने पानांच्या दोन्ही बाजूंवर घालतात. उबल्यानंतर त्यातुन सुरवंट बाहेर येतात आणि पाने खायला सुरवात करतात व अखेरीस कोबीच्या कडक भागातही बोगदे तयार करतात. ते पिवळसर हिरव्या रंगाचे किंवा तपकिरीसर हिरवे असतात आणि त्यांच्या शरीरावर केस नसतात. कोबीचे पतंग वर्षातुन दोन पिढ्या तयार करतात. वसंत ऋतुच्या शेवटी पहिली पिढी जमिनीतुन उबुन बाहेर पडते आणि सुरवंट संक्रमित झाडांवर दिसु लागतात. उन्हाळ्याच्या शेवटी दुसरी पिढी दिसते.
प्रतिबंधक उपाय
- उपलब्ध असल्यास जास्त प्रतिकारक वाणांची निवड करा.
- शेतात प्रदुर्भावाच्या लक्षणांसाठी नियमितपणे लक्ष ठेवा.
- पतंगांची पांढरी गोल अंडी आणि सुरवंट दिसल्यास वेचून काढा.
- कोबीवर्गीय पिकांची लागवड शेडनेट किंवा इन्सेक्ट नेट (जाळी) मध्ये करा जेणेकरून माद्या अंडी घालु शकणार नाहीत.
- लवकर लागवड करा म्हणजे पतंगांचा जोमाचा काळ आणि गड्डा तयार होण्याचा काळ एकाच वेळी येणार नाही.
- संवेदनशील नसलेल्या पिकांचे आंतरपीक लावा.
- कीटनाशकांचा उपयोग नियंत्रित करुन नैसर्गिक शत्रुंच्या संख्येस चालना द्या.
- पतंगांना मोठ्या संख्येने आकर्षित करुन पकडण्यासाठी कामगंध सापळे लावा.
- संवेदनशील पीके कोबीच्या शेताच्या आजुबाजुला लावु नका.
- तण नियंत्रण करा नाहीतर ते पर्यायी यजमानाचे कार्य करतील.
- कमी तापमानास आणि नैसर्गिक शत्रूंसाठी अळ्या आणि कोषाना उघडे पाडण्यासाठी पिकाची काढणी झाल्यानंतर खोल नांगरणी करा.
सामायिक करा
प्लँटिक्स डाऊनलोड करा
