Sugarcane grassy shoot phytoplasma
जीवाणू
जेव्हा पीक ३-४ महिन्याचे होते तेव्हाच पहिली लक्षणे दिसतात. कोवळी पाने रंगाने फिकट, पातळ आणि अरुंद होतात. जसा रोग वाढतो, तसे नविन फुटवे पांढरे किंवा पिवळे होतात ज्यामुळे झाड गवतासारखे दिसु लागते. प्रभावित खुंटांची वाढ खुजी असते आणि पानांच्या खालील नविन फुटवे अकालीच वाढतात. पूर्ण वाढ झालेल्या ऊसावरील दुय्यम संसर्गात बाजुने फुटवे येतात आणि पिवळे पडतात. बहुधा संक्रमित बेण्यापासुन ऊगवलेले रोगट रोप विक्रीयोग्य रहात नाहीत आणि अनेक कांडे काढणीनंतर उगवत नाहीत ज्यामुळे लागवड केल्यानंतर खोडव्या मध्ये बरीच तूट पडते. जर ऊस लागलेच तर ते पातळ असतात, पेरे छोटे असतात आणि खालच्या पेरांना जमिनीपासुन उंचावर मुळे फुटतात. अशा ऊसांच्या कळ्याही बहुधा पातळ असतात आणि अनैसर्गिकपणे लांबट असतात.
रोगाचे थेट उपचार शक्य नाहीत. पण मावा हे ऊसावरील गवती फुटव्यांचे मुख्य वाहक असल्याने त्यांचे नियंत्रण केले जाऊ शकते. सौम्य लागण झाली असता, साधे कीटकनाशक साबणाचे द्रावण किंवा झाडाच्या तेलांवर आधारीत द्रावण वापरा.
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. या रोगाचा थेट सामना करण्यासाठी कोणतेही रसायनिक नियंत्रण नाही पण मावा आणि तुडतुड्यांची संख्या जर खूपच फोफावली असेल तर कीटकनाशकांचा वापर केला जाऊ शकतो. डायमिथोएट (१ मि.ली. प्रति ली. पाणी) किंवा मिथिलडेमेटन (२ मि.ली. प्रति ली. पाणी) (मावासाठी) ची फवारणी महिन्याच्या अंतराने दोनदा केली जाऊ शकते.
फायटोप्लाझ्मा नावाच्या जीवाणूसारख्या जीवांमुळे रोग उद्भवतो. फायटोप्लाझ्माचे प्राथमिक वहन संक्रमित कांड्यांद्वारे होते. दुय्यम वहन साखर वहन करणार्यास भागाला खाणार्या किड्यांमुळे खास करुन पानांवरील तुडतुडे आणि मावा तसेच मूळ खाणारे डॉड्डर परजीवींमुळे होते. ह्याचे वहन कापणीचे साहित्य जसे कि विळा-कोयत्यांद्वारेही होते. ज्वारी आणि मका हे या रोगाचे पर्यायी यजमान आहेत. ह्याची लक्षणे बरीचशी लोह कमतरतेसारखीच असतात पण शेतात यादृच्छिक, वेगळ्या भागात दिसतात.