मका

मक्यावरील तपकिरी पट्ट्याचा केवडा

Sclerophthora rayssiae var. zeae

बुरशी

थोडक्यात

  • पानांवर लांबट पिवळे रेषा/पट्टे येतात जे नंतर तपकिरीसर होतात.
  • बुरशीची वाढ पानांच्या खालच्या बाजुला दिसते.
  • अकाली पानगळ होते.

मध्ये देखील मिळू शकते

1 पिके

मका

लक्षणे

सर्वात खालच्या पानांवर बारीक ठिपके किंवा पुटकुळे येणे हे सुरुवातीच्या लक्षणात येतात ज्यामुळे ती भाजल्यासारखी दिसतात. हे नंतर लांबट होऊन एकमेकात मिसळतात आणि मधोमध अरुंद (३-७ मि.मी.) पट्टा तयार करतात जो पानाच्या पूर्न लांबीपर्यंत पसरु शकतो. हे पिवळे पट्टे पिवळसर गव्हाळ ते जांभळे होतात आणि अखेरीस तपकिरी होतात. ३-७ मि.मी. रुंद असलेले, कडा चांगल्या स्पष्ट असणारे आणि शिरांनी सीमित होणारे, अरुंद वाळलेले किंवा पिवळे पट्टे डाग सर्वात खालील पानांवर विकसित व्हायला सुरवात होते. जास्त आर्द्रतापूर्ण हवामानात राखाडीसर पांढरी केवडा बुरशी पानांच्या खालच्या बाजुला विकसित होते. पानांच्या शिरांवर परिणाम होत नाही त्यामुळे पानाच्या दिशेने पान फाटणे क्वचितच होते. फक्त गंभीर संक्रमणात, पाने फाटतात. अकाली पानगळ आणि कणसे न लागणे ही रोगाच्या नंतरच्या टप्प्याची लक्षणे आहेत. क्रेझी टॉप रोगाच्या विरुद्ध विकृती, खूजेपणा किंवा पाने जाड होणे असे नसणारी अशी केवड्याची लक्षणे दिसतात. दाण्यांचा विकास होत नाही आणि फुलोर्‍याआधी जर डाग उद्भवले तर झाड वाळू शकते.

शिफारशी

जैविक नियंत्रण

आजपर्यंत केवड्यावर कोणतेही जैविक नियंत्रण प्रभावी ठरलेले नाही.

रासायनिक नियंत्रण

नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. संरक्षक बुरशीनाशके आपल्या झाडाला दूषित होण्यापासून प्रतिबंध करतात. बियाणांना अॅसिलालानाइन बुरशीनाशके मेटालॅक्झिल ने बीजोपचार करुन नंतर लागवडीच्या ३० दिवसांनी फवारणी करावी. मेफेनोक्झॅमचा वापर देखील अशाच प्रकारे रोगनिवारक आणि संरक्षक अंतरप्रवाही म्हणुन केला जातो.

कशामुळे झाले

स्क्लेरोफ्थोरा रेसिए वार. झिएइ नावाच्या बुरशीमुळे लक्षणे उद्भवतात आणि जिथे वारंवार पाऊस (१०० सें.मी. वार्षिक पाऊस) पडतो आणि ऊबदार तापमान (२२-२५ अंश) असते तिथे ही अत्यंत नुकसानदायी ठरते. पिकाच्या झाडीत खूप आर्द्रता असणे रोगास आवश्यक आहे. संक्रमित पाने वार्‍याने वाहून जाणे, थेट संपर्क होणे, बिया दूषित असणे आणि पावसाच्या उडणार्‍या पाण्याने हिचा प्रसार होतो. झू बीजाणूंच्या इष्टतम विकसनासाठी १८-३० अंश तापमान असावे लागते. जंतु जमिनीमध्ये झू बीजाणूंच्या रुपाने ३ वर्षांपर्यंत जगू शकतो.


प्रतिबंधक उपाय

  • उपलब्ध असल्यास प्रतिकारक सुधारित किंवा संकरीत वाण लावा.
  • लागवडीपूर्वी बियाणे वाळवुन त्यातील आर्द्रता १४%वर आणुन त्यांना अनेक महिन्यांसाठी साठवा म्हणजे केवड्याची घटना कमी होतील.
  • लागवडीचे अंतर जास्त ठेवा.
  • शेतातुन आणि आजुबाजुने चांगले तण नियंत्रण करा.
  • शेतातील पिकांचे अवशेष काढुन टाका.
  • हत्यारे आणि अवजारे स्वच्छ ठेवा.
  • संक्रमित माती आणि लागवड सामग्री पसरवु नका.
  • एस.
  • रेसिए वार.
  • झिएइ चे क्रॅबग्रास, ज्वारी आणि ऊस हे अन्य यजमान आहेत.
  • संक्रमित रोपांना सुरुवातीच्या काळातच उपटून टाका.

प्लँटिक्स डाऊनलोड करा