भात

भातावरील दाणे काणी

Tilletia barclayana

बुरशी

थोडक्यात

  • पीक पक्व होण्याच्या सुमारासच बहुधा लक्षणे दिसतात.
  • काळे फोड दाण्यांवर येतात.
  • काळी भुकटी झाडाच्या इतर भागांवर पसरलेली असते.
  • या रोगामुळे दाण्यांची प्रत खालावते कारण दाण्यांच्या गाभ्यात काळे बीजाणू भरतात.
  • रोगाचे काही प्रकार विष निर्माण करतात.

मध्ये देखील मिळू शकते

1 पिके

भात

लक्षणे

जेव्हा भात पक्वतेच्या टप्प्यावर पोचतो तेव्हाच लक्षणे जास्त स्पष्ट दिसतात. पर्णकोष संक्रमित झाल्यास गडद रंगाचे होतात आणि कुसातुन काळे फोड बाहेर पडतात. सकाळी लवकर जेव्हा दव असते तेव्हा बीजाणू स्पष्ट दिसतात. संक्रमित दाणे अर्ध किंवा पूर्णपणे काळी पडतात. बीजाणूंचे काळे फोड कुसातुन बाहेर येतात आणि रात्री पडलेल्या दवाच्या आर्द्रतेमुळे फुलतात. संक्रमित दाण्यातुन फुटलेले बीजाणू रोपाच्या इतर भागांवर पडतात आणि वैशिष्ट्यपूर्ण काळे आवरण तयार होते ज्यामुळे रोग शोधण्यात मदत मिळते.

शिफारशी

जैविक नियंत्रण

कीट आणि रोगाची लागण, स्थापना आणि प्रसार रोखण्यासाठी उत्कृष्ट जैविक सुरक्षा करावी. बॅसिलस प्युमिलस सारखे जैविक एजंटस टिलेशिया बार्क्लेयाना बुरशीविरुद्ध चांगले प्रभावी आहेत.

रासायनिक नियंत्रण

नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. रोगाला नत्राचा जास्त दर भावतो, म्हणुन नत्राची फक्त शिफारस केलेली मात्रा योग्य वेळीच द्या. प्रॉपिकोनाझोल असणारी बुरशीनाशक ओंबीधारणेच्या टप्प्यावर वापरा ज्यामुळे संक्रमणाची तीव्रता कमी होईल. अॅझोक्सिस्ट्रोबिन, ट्रायफ्लोक्सिस्ट्रोबिन सारखी बुरशीनाशकेही वापरली जाऊ शकतात.

कशामुळे झाले

टिलेशिया बार्क्लेयाना नावाच्या बुरशीमुळे रोग होतो जिला नियोव्हिशिया हॉरिडा ही म्हटले जाते. बुरशी काळ्या बीजाणूंच्या रुपात भाताच्या कणसातील दाण्यांच्या जागी जगते. त्यांचे वहन वार्यारने होते आणि शेतातील तसेच आजुबाजुच्या इतर शेतातील भात ओंब्यांना संक्रमित करते. बुरशीच्या बीजाणूंचे वहन संक्रमित आणि दूषित दाण्यातुन, यंत्र आणि उपकरणांद्वारे होतो ज्यामुळे रोगाचा प्रसार होतो. भाताच्या कणसावरील काणीचे बीजाणू पाण्यावर तरंगतात आणि अशा प्रकारेही पसरतात. बीजाणू धान्यात किमान ३ वर्षांसाठी जगु शकतात आणि प्राण्यांच्या पाचकसंस्थेतुनही जगु शकतात. बुरशीच्या वाढीस जास्त तापमान आणि आर्द्रता अनुकूल आहे. सकाळी पडणार्या दवाने काणीनी भरलेले दाणे फुलतात आणि फुटतात ज्यामुळे जास्त बीजाणू पसरतात.


प्रतिबंधक उपाय

  • शेतात कमी संवेदनशील उदा.
  • काणीचा इतिहास नसलेले बारीक आणि मध्यम आकाराचे दाणे असलेले वाण लावा.
  • प्रमाणित भाताची बियाणे आधी पेरा.
  • नत्रयुक्त खतांचा शिफारशीत प्रमाणच वापरा.
  • जास्त नत्र दर खासकरुन शेतात पाणी भरण्यापूर्वी देणे टाळा.
  • रोगाचा प्रसार टाळण्यासाठी स्वच्छता चांगली राखा.
  • संक्रमित भात रोपाच्या सभोवतालचे ५० चौरस मीटर क्षेत्र अलग ठेवण्याची शिफारस केली जाऊ शकते.
  • संक्रमित रोपे आणि सभोवतालचा भाग जाळुन नष्ट करा.

प्लँटिक्स डाऊनलोड करा