मसूर
मसुरीवरील अस्कोचायटा करपा
Didymella fabae
बुरशी
थोडक्यात
- केंद्रात गडद ठिपके आणि गडद तपकिरी कडाअसलेले गव्हाळ रंगाचे डाग पानांवर उमटतात.
- अकाली होणार्‍या पानगळतीने आणि फांदीवरील नविन कोंब मरु लागल्याने रोपे भाजल्यासारखी दिसतात.
- बिया रंगहीन होतात आणि त्याच्या पृष्ठभागावरही तपकिरी डाग येतात ज्यामुळे त्यांचे बाजारमूल्य कमी होते.
मध्ये देखील मिळू शकते
मसूर
लक्षणे
लक्षणे वाढीच्या कोणत्याही टप्प्यावर आणि मुळे सोडुन झाडाच्या कोणत्याही भागावर दिसु शकतात. गडद तपकिरी किनार असलेले गव्हाळ रंगाचे डाग पानांवर येतात. ह्या डागांचे केंद्र नंतर राखाडीसर होते आणि त्यावर बारीक बारीक गडद रंगाचे ठिपके दिसु लागतात. ह्या वैशिष्ट्यामुळेच ह्या रोगाला इतर करप्यांपासुन वेगळे काढता येते. गंभीर लागण झाली असता अकाली पानगळ होते आणि फांद्यांवरील नविन कोंब मरु लागतात ज्यामुळे झाड करपल्यासारखी दिसतात. ह्या रोगाचे आणखीन एक वैशिष्ट्य म्हणजे बिया रंगहीन होतात आणि त्याच्या पृष्ठभागावरही तपकिरी रंगाचे डाग दिसु लागतात. जास्त लागण झालेल्या बिया जांभळट तपकिरी होतात, आक्रसतात आणि आकाराने कमी भरतात. बियांच्या ह्या रंगहीनतेमुळे त्यांचे बाजारमूल्य कमी होते.
शिफारशी
जैविक नियंत्रण
ह्या रोगाविरुद्ध आजपर्यंत तरी कोणतीही जैव उपचारपद्धती उपलब्ध नाही. जर आपणास काही माहिती असेल तर कृपया आमच्याशी संपर्क जरुर साधा.
रासायनिक नियंत्रण
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. बिया पेरण्यापुर्वी त्यांना भिजवुन उपचार करुन ठेवता येतात. खासकरुन जर संवेदनशील प्रकारचे बियाणे लागवडीत वापरले असेल तर पानांवरील बुरशीनाशकांची फवारणीही फायदेशीर ठरु शकते. पायराक्लोस्ट्रोबिन किंवा क्लोरोथॅलोनिलचा संरक्षक म्हणुन वापर केला जातो आणि त्यांना प्रतिबंधक म्हणुन वापरले असता चांगला परिणाम मिळतो. फुलोरा येण्याच्या वेळी लवकरच जर फवारणी केली तर शेंगा आणि बियांचा संसर्ग टाळण्यात मदत मिळते.
कशामुळे झाले
डिडिमेला फॅबे नावाच्या बुरशीच्या जंतुमुळे ही लक्षणे उद्भवतात जे आधीच संसर्गित झालेल्या रोपाच्या अवशेषात किंवा बियात खूप वर्षांपर्यंत जगु शकतात. बाधीत बियाणातुन उगवणारे झाडही बाधीत असते आणि त्याची वाढही नीट होत नाही. चांगल्या प्रतिच्या झाडावर तयार झालेली बुरशीची बीजांडे आणि त्या झाडाचे अवशेष हे बुरशी प्रसाराचा महत्वाचा स्त्रोत असुन त्यांचा प्रसार पावसाच्या उडणार्‍या थेंबांबरोबर झाडाच्या खालच्या भागावर होतो. डागातील गडद दिसणारा भागही बीजांडे तयार करतो आणि त्यांचे इतर पिकांवर वहन पावसामुळे होते. वारंवार होणारा पाऊस आणि फार काळ ओली राहीलेली पाने (खासकरुन वसंत ऋतुत) ह्या संक्रमण प्रक्रियेस आणि रोग बळावण्यास बढावा देतात. मोसमात उशीरा आर्द्र हवामान असल्यास ते शेंगा आणि बियांच्या संसर्गासाठी उत्तम असते. निरोगी दिसणार्‍या बियांतही बुरशीची पातळी उच्च असु शकते.
प्रतिबंधक उपाय
- निरोगी झाडापासून धरलेले किंवा प्रमाणित स्रोतांकडील बियाणे वापरा.
- ह्या रोगास प्रतिरोधक बियाणे वापरा.
- घनदाट झाडोरा टाळण्यासाठी शिफारस केलेला पेरणीचा दर वापरा.
- ज्या शेतात रोपांचे अवशेष शिल्लक आहेत तिथे मसुर पेरणी करणे टाळा.
- जास्त नुकसान टाळण्यासाठी मोसमात उशीरा लागवड करा.
- जितक्या लवकर शक्य होईल तितक्या लवकर कापणी करा ज्याने बियांचे नुकसान टाळता येईल.
- रोपांचे अवशेष कापणीनंतर खोल पुरुन टाका जेणेकरुन बुरशी पुढच्या हंगामात येणार नाही.
- किंवा अवशेष काढुन नष्ट करा.
- कमीत कमी ३ वर्षातुन एकदा तरी मसुरीच्या पीकाचा फेरपालट इतर डाळींच्या पीकांबरोबर करा.
- हत्यारे आणि अवजारे स्वच्छ ठेवण्याची काळजी घ्या.
सामायिक करा
प्लँटिक्स डाऊनलोड करा
