डाळिंब
अल्टरनेरिया काळे ठिपके व फळ कूज
Alternaria alternata
बुरशी
थोडक्यात
- छोटे लालसर तपकिरी गोल डाग फळांवर आणि पानांवर येतात.
- सभोवताली हिरवी-पिवळी प्रभावळ असते.
- डाग मोठे होतात.
- फळे कुजतात.
मध्ये देखील मिळू शकते
डाळिंब
लक्षणे
ह्या बुरशीमुळे डाळिंबात लक्षणांचे दोन गट दिसतात जे एकाच वेळी दिसुन येत नाहीत. काळे डाग आणि फळकूज ह्या नावाने सामान्यपणे ओळखले जाणारे हे गट डाळिंबाच्या वाणांवर अवलंबुन असतात. काळ्या डागांच्या रोगाचे वैशिष्ट्य आहे हिरव्या प्रभावळीचे छोटे, लालसर तपकिरी किंवा काळे गोल डाग (१-३ मि.मी.) फळांवर आणि पानांवर येतात. जसा रोग वाढतो तसे डाग एकमेकात मिसळुन लांबडे धब्बे तयार करतात जे फळांचा ५०% पृष्ठभाग व्यापतात. पानांवर ते पिवळे पडतात आणि पाने अकाली गळतात. फळांच्या बाहेरचा भाग कुजू लागतो, तर आतील गराला मात्र काहीच नुकसान पोचत नाही. त्वचेचा रंग थोडा अनैसर्गिक असतो किंवा फळांचा आकार थोडा बदलतो, ही गाभा कुजण्याची बाह्य लक्षणे आहेत पण बहुधा फळे त्यांचा निरोगी देखावा काढणीपर्यंत दर्शिवितात. जर त्यांना कापले तर बियाणांची टरफले कुजलेली दिसतात.
शिफारशी
जैविक नियंत्रण
अल्टरनेरिया अल्टरनेटाचा विरोध करण्यासाठी कोणतेही जैविक उपचार उपलब्ध असल्याचे दिसत नाही. तरीपण कॉपर ऑक्झिक्लोराइडवर आधारीत उत्पाद डाळिंबावर रोगाचे नियंत्रण करण्यासाठी फारच प्रभावी सिद्ध झाले आहेत.
रासायनिक नियंत्रण
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. फुलधारणेच्या काळात किंवा फळांवर पहिले लक्षण दिसताच दोन प्रतिबंधक फवारे मारल्यास रोगाचे चांगले नियंत्रण करता येते. प्रोपिकोनाझोल, थियोफेनेट मिथिल किंवा अॅझॉक्सिस्ट्रोबिनवर आधारीत उत्पाद चांगले परिणाम देतात असे सिद्ध झाले आहे. सांगीतलेल्या तीव्रतेचे पालन करणे महत्वाचे आहे आणि प्रतिकार निर्माण होऊ नये म्हणुन बुरशीनाशकांना विविध प्रकारे वापरावे.
कशामुळे झाले
अल्टरनेरिया कुटुंबातील बुरशीमुळे काळ्या डागांची आणि गाभा कुजीची लक्षणे होऊ शकतात पण ह्याचे मुख्य कारण आहे अल्टरनेरिया अल्टरनेटा. ही बुरशी रोपांच्या अवशेषात, सुकलेल्या फळात किंवा जमिनीत रहाते. बीजाणूचे वहन वार्‍याने फुलांवर होते. किडे आणि पक्षीही पर्यायी वाहक आहेत. फुलधारणेत उशीरा किंवा फळधारणेच्या सुरवातीच्या काळात वारंवार पडणारा पाऊस किंवा आर्द्र हवामान संसर्गास फार अनुकूल असते. बहुधा गाभा कुजीला काढणीनंतरच साठवणीच्या किंवा वहनाच्या काळात ओळखले जाते. बुरशी डाळिंबाच्या फळांच्या आत कूज निर्माण करते आणि मग ती फळे विक्रीयोग्य रहात नाहीत.
प्रतिबंधक उपाय
- प्रमाणित स्त्रोताकडील निरोगी रोप सामग्री वापरा.
- शेतातुन पाण्याचा निचरा चांगला होऊ द्यात कारण पाण्याचा ताण किंवा जास्त पाणी दिल्याने फळे तडकतात.
- आपल्या रोपांचे किंवा शेताचे खास करुन फुलधारणेच्या काळात रोगांच्या लक्षणांसाठी निरीक्षण करा.
- रोपांचा नैसर्गिक प्रतिकार जोपासण्यासाठी आपल्या पिकांना योग्य खते द्या.
- प्रभावित फळे गोळा करुन जाळुन नष्ट करा.
- संसर्गित पण निरोगी दिसणारे फळ गळते म्हणुन काढणीच्या वेळी झाडाला थोडे हलवा.
- जुनी फळे आणि मृत फांद्या शेतातुन काढुन टाका.
- काढणीच्या वेळी काळजीपूर्वक फळांची छाननी आणि प्रतिप्रमाणे वर्गवारी केल्यास रोग साठवणीच्या आणि प्रवासाच्या काळात पसरणार नाही.
सामायिक करा
प्लँटिक्स डाऊनलोड करा
