रामुलारिया पानांवरील ठिपके

लक्षणे

झाड वाढीच्या सुरवातीच्या काळात बुरशीचे संक्रमण होऊ शकते पण पहिली लक्षणे मात्र हंगामात उशीराच दिसतात. रोगाच्या सुरवातीच्या अवस्थेत छोटे, तपकिरी, बेढब "मिरीसारखे डाग" पानाच्या पात्यांवर किंवा पर्णकोषावर उमटतात. नंतर हे डाग मोठे होतात आणि १ ते ३ मि.मी.च्या आयताकृती, लालसर तपकिरी वाळलेल्या ठिपक्यात बदलतात. हे ठिपके पानांच्या शिरांनी सीमित असतात, पात्याच्या दोन्ही बाजुंना दिसतात. रोगाच्या नंतरच्या टप्प्यावर, हे ठिपके मोठे होऊन एकमेकात मिसळतात आणि मोठा गडद भाग तयार होतो तसेच पानाचे मोठे भाग वाळतात. पर्णकोष आणि कुसावरही लक्षणे दृष्य होतात. भिंगातुन पाहिले असता, पानांच्या खालच्या बाजुला पांढरे बुरशीचे पुंजके वाढताना दिसतात. पानाच्या नुकसानाने पानांची अकाली कूज होते तसेच उत्पन्नाचेही नुकसान होते.