Mpunga

Panzi Mwenye Pembe/antena Fupi na Nzige

Oxya intricata & Locusta migratoria manilensis

Mdudu

Kwa Ufupi

  • Rangi ya kijani inayong'aa na urefu wa milimita 5 hadi sentimita 11.
  • Alama za kuliwa (kukatwa) kwenye majani, mashina, na masuke.
  • Kundi kubwa la wadudu na kuhama.

Inaweza pia kupatikana kwenye


Mpunga

Dalili

Dalili hutofautiana kutegemea na aina ya mmea na njaa ya panzi. Panzi na nzige wanakula hasa majani, wakiharibu kingo au kukata sehemu kubwa za jani. Nafaka, vitumba vya mbegu, na matunda pia vinaweza kushambuliwa na mdudu huyu. Wanapokuwa na njaa sana, wanaweza kula hata mashina na magome. Pia hula vishina, na hivyo hukata sehemu za uzazi za mmea.

Mapendekezo

Udhibiti wa Kiasili

Viumbe hai wa udhibiti wa kibaolojia wanaopatikana kwa njia asilia kama vile nyuki, vimelea wa nzi na minyoo, wadudu jamii ya mchwa (mchwa, majimoto, siafu, nyenyere, n.k), ndege, chura, na buibui wanaotandika utando, wote hao ni muhimu katika kudhibiti panzi na nzige kibaiolojia. Vimelea vya magonjwa ya kuvu/ukungu na kuvu kiuawadudu (yaani kuvu, wanaoshambulia wadudu) pia wanaweza kutumika kupunguza idadi ya tunutu (panzi wachanga). Tumia mtego ya chambo yenye sumu iliyoandaliwa nyumbani kwa kutumia maji ya chumvi na makapi ya mpunga.

Udhibiti wa Kemikali

Daima zingatia mbinu jumuishi zenye hatua za kuzuia pamoja na tiba za kibaiolojia ikiwa zinapatikana. Tumia dawa za kuua wadudu za kupulizia kwenye majani ili kudhibiti panzi katika mashamba yanayoonyesha uharibifu wa zaidi ya asilimia 10. Dawa za chembe chembe za ungaunga hazifai. Mitego ya chambo zenye sumu inaweza kutumika kuwavutia panzi wakubwa. Dawa za kuua wadudu zinazoweza kupuliziwa dhidi ya mdudu huyu ni pamoja na chlorpyriphos, buprofezin au etofenprox. Dawa zingine zinazopendekezwa na Shirika la Chakula na Kilimo Duniani, yaani FAO ni pamoja na bandiocarb 80% WP ambayo kiwango cha matumizi ni gramu125 kwa kila hekta moja, chlorpyriphos 50% EC kwa kiwango cha mililita 480 kwa hekta moja, na deltamethrin 2.8% EC kwa kiwango cha mili lita 450 kwa hekta. Zingatia kwamba, hekta moja ni sawa na ekari mbili na nusu.

Ni nini kilisababisha?

Dalili za kipekee kwenye majani na masuke husababishwa na tunutu(panzi wachanga) na panzi kamili (waliopevuka). Mazingira ya kwenye maji ni muafaka kwa ukuaji wao (kwa mfano, mashamba ya mpunga, maeneo yenye mafuriko, na kwenye delta). Panzi wanakuwa na urefu wa kuanzia milimita 5 hadi sentimita 11, na wanaweza kuwa ama warefu na wembamba au wafupi na wanene. Wanaweza kujichanganya vizuri katika mazingira yao kwa sababu wanaweza kuwa na rangi ya kijani au rangi ya majani makavu. Majike hutaga mayai ya rangi ya njano kwenye majani. Panzi kamili (wakubwa) wanaweza kuwa na mbawa, kuwa katika makundi, na kuhama.


Hatua za Kuzuia

  • Wakati wa kupanda, fuatilia mimea yako na haribu maganda ya mayai na tunutu (panzi/nzige watoto).
  • Fuatilia shamba mara kwa mara ili kugundua dalili za uharibifu na uwepo wa tunutu wa panzi au panzi wakubwa.
  • Kusanya panzi wakubwa moja kwa moja kutoka kwenye majani wakati wa usiku wanapokuwa wamezubaa.
  • Kwa suala la mashamba ya mpunga yaliyoathiriwa, jaza maji kwenye kitalu ili kuwazamisha wadudu.
  • Tumia chandarua/nyavu kuwavua wadudu walio kwenye vitalu vidogo vya mbegu.
  • Ondoa magugu ambayo yanaweza kutumika kama mimea mbadala ya kuhifadhi wadudu waharibifu.
  • Epuka upuliziaji wa mara kwa mara wa dawa za kuua wadudu kwani inaweza kuathiri idadi ya wadudu wenye manufaa wanaokula wadudu waharivifu.
  • Baada ya mavuno, inapendekezwa msimu wa baridi kukatua ardhi kwa kina kirefu ili kuyaweka mayai ya panzi juu juu ili yaliwe na wanyama wanaokula wadudu waharibifu.
  • Mashimo yenye kina cha sentimita 45 na upana wa sentimita 30 yanaweza kuchimbwa mbele ya kundi la panzi wanaotembea na mashimo haya yanapaswa kuwekwa vizuizi vya mabati.

Pakua Plantix