Pilipili Hoho & Pilipili
Mdudu Mwekundu wa Pamba
Dysdercus cingulatus
Mdudu
Kwa Ufupi
- Uharibifu wa kula vitumba vya pamba.
- Kufunguka na kudondoka kwa vitumba kabla ya wakati.
- Nyuzi za pamba zilizochafuka.
- Vidusufi kamili (wakubwa) wana rangi nyekundu-machungwa, na madoa mawili meusi kwenye mbawa zao za mbele.
- Tunutu (vidusufi watoto) pia ni wekundu wakiwa na madoa meusi na meupe.
Inaweza pia kupatikana kwenye
Pilipili Hoho & Pilipili
Dalili
Wadudu kamili (wakubwa) na tunutu (wadudu wachanga) hula kwenye vitumba vya maua na kwenye vitumba vya pamba ambavyo havijafunguka kabisa au vilivyofunguka nusu. Wadudu hawa huchimba kupitia nyuzi na kula mbegu. Tishu zilizoharibiwa hukaliwa na vijidudu vinavyosababisha kuoza kwa vitumba vya pamba na kubadilika rangi. Kudondoka kwa vitumba, kufunguka mapema (kabla ya wakati), na kudondoka mimea mapema ni hali za kawaida. Dalili nyingine ni mbegu ndogo zenye kiwango kidogo cha mafuta, nyuzi zilizochafuka, na kiwango cha chini cha uotaji. Mbegu hizi hazifai kupandwa. Mdudu huyu hategemei mmea mmoja na anaweza kuhamia kwenye vitumba vingine vichanga. Uvamizi mkubwa wa wadudu unaweza kusababisha upotevu mkubwa wa ubora wa pamba kutokana na nyuzi zilizochafuka.
Mapendekezo
Udhibiti wa Kiasili
Kupulizia majani kwa mafuta ya mwarobaini yaliyozimuliwa imeonekana kuwa na ufanisi dhidi ya mdudu huyu.
Udhibiti wa Kemikali
Daima zingatia mbinu jumuishi zenye hatua za kuzuia na tiba za kibaiolojia endapo zinapatikana. Upuliziaji majani kwa dawa za kuua wadudu zenye chlorpyrifos, esfenvalerate, au indoxacarb hufanya kazi dhidi ya funza wa vitumba na pia imeonyesha uwezo wa kupunguza idadi ya wadudu wekundu wa pamba. Hata hivyo, kwa suala la uvamizi wa kuchelewa, udhibiti wa kikemikali mara nyingi unakuwa hauna ufanisi kwa sababu ya mabaki yaliyopo kwenye vitumba wakati wa mavuno.
Ni nini kilisababisha?
Uharibifu unasababishwa na tunutu (vidusufi wachanga) na vidusufi kamili (wakubwa/waliopevuka) waitwao Dysdercus cingulatus. Wadudu wakubwa wanaweza kufikia urefu wa milimita 12-13 na wana rangi ya kipekee ya nyekundu-machungwa. Kichwa ni chekundu kikiwa na kola nyeupe, fumbatio (tumbo) ni jeusi na mbawa za mbele zina madoa mawili meusi. Madume ni madogo kuliko majike. Majike yanaweza kutaga hadi mayai 130 yenye rangi ya njano angavu kwa wakati mmoja kwenye udongo, karibu na mimea mbadala inayohifadhi vijidudu. Baada ya kipindi cha kuatamia cha siku 7-8, tunutu huanguliwa na kuanza kula mimea ya pamba. Na wenyewe pia ni wekundu na wana madoa matatu meusi kwenye fumbatio na jozi tatu za madoa meupe mgongoni. Kipindi cha ukuaji huchukua jumla ya siku 50-90, kutegemea na hali ya hewa. Uvamizi hutokea kuelekea mwishoni mwa msimu, wakati vitumba vya kwanza vinapofunguka. Mimea mbadala inayohifadhi vijidudu vya vidusufi ni pamoja na bamia, haibiskasi, na mimea jamii ya michungwa.
Hatua za Kuzuia
- Kagua mashamba ili kugundua dalili za uwepo wadudu waharibifu.
- Ondoa wadudu kwa mkono, ikiwa idadi yao bado ni ndogo.
- Ondoa mimea mbadala (inayohifadhi wadudu hawa) kama vile miti ya Sufi na mimea mingine ya porini ya nasaba ya bamia (Hibiscus asper, H.
- cannabinus na H.
- trionus).
- Panda mimea ya mitego kama vile mibamia na kukusanya wadudu hapo.
- Ning'iniza mbegu za mitego zenye unyevu katika sehemu mbalimbali za shamba ambako wadudu hukusanyika.
- Dhibiti matumizi ya dawa za kuua wadudu ili kuepuka ukuaji wa usugu wa wadudu dhidi ya madawa haya.
- Chuma vitumba vya pamba mara vinapofunguka.
- Ondoa na haribu mimea yote ya pamba iliyosimama mara tu pamba inapovunwa.
- Katua udongo baada ya mavuno ili kuyaweka mayai wazi moja kwa moja kwenye mwanga wa jua na wadudu wawindaji.
Shirikisha
Pakua Plantix
