Mbiringanya

Kiwavi wa Tumbaku

Spodoptera litura

Mdudu

Ponya zao lako

Piga picha

Angalia uchunguzi

Pata dawa

Pata programu ya Plantix

Kwa Ufupi

Uharibifu mkubwa unaotokana na kuliwa majani.
Kupukutika kwa majani.
Nondo wenye miili ya rangi ya kijivu-kahawia na mbawa za mbele zilizokaa kwa mpangilio.
Makundi ya mayai kwenye sehemu bapa (lamina) za juu za majani.

Inaweza pia kupatikana kwenye

39 Mazao

Tufaha

Ndizi

Maharage

Mung'unye

Zaidi

Mbiringanya

Dalili

Uharibifu unaotokana na wadudu kula mimea huonekana wazi kwenye majani. Lava hukwangua tishu za jani, na kutengeneza mashimo makubwa yasiyo na umbo maalumu. Inaweza kusababisha mmea kupukutika majani kabisa. Maua na vitumba au maganda pia hushambuliwa na kuonyesha mashimo yalitokana na wadudu kula. Katika udongo mwepesi pia mizizi huharibika. Kutokana na ulaji mkubwa, ni vikonyo na matawi pekee ndivyo vinabaki.

Mapendekezo

Udhibiti wa Kiasili

Dawa za Kibaiyolojia za kuua wadudu (Bioinsecticides) zinazotokana na Nuclear Polyhedrosis Virus (NPV) au Bacillus thuringiensis zinaweza kutumika kwenye mayai na lava. Suluhisho la kutumia chambo zinazotokana na makapi ya mpunga, molasi au sukari guru zinaweza kusambazwa kwenye udongo wakati wa masaa ya jioni. Mafuta yaliyokamuliwa kutoka kwenye majani ya mwarobaini au mbegu za ngano na Pongamia glabra (mmea jamii ya mikunde), zina ufanisi wa juu dhidi ya viwavi aina ya Spodoptera litura. Kwa mfano, azadirachtin 1500 ppm (5 ml/l) au NSKE 5% inaweza kutumika wakati wa hatua ya mayai na hivyo kuzuia mayai yasianguliwe.

Udhibiti wa Kemikali

Daima zingatia mbinu jumuishi zenye hatua za kuzuia pamoja na matibabu ya kibaiyolojia ikiwa yanapatikana. Utumiaji mwingi wa viua wadudu unaweza kusababisha usugu kwa wadudu. Ili kudhibiti lava wachanga, aina kadhaa za dawa za kuua wadudu zinaweza kutumika, kwa mfano, dawa zinazotokana na chlorpyrifos, emamectin, flubendiamide, chlorantraniliprole, indoxacarb au bifenthrin. Ufumbuzi wa kutumia chambo pia hupunguza kwa ufanisi idadi ya lava wakubwa (mabuu).

Ni nini kilisababisha?

Dalili husababishwa na mabuu ya Spodotpera litura. Nondo waliokomaa wana miili ya rangi ya kijivu-kahawia na mbawa za mbele zilizo na rangi tofauti na alama mithili ya mawimbi meupe kwenye kingo. Mbawa za nyuma zina mng'ao mweupe na mistari ya kahawia kando ya kingo na mishipa. Majike hutaga mamia ya mayai kwa makundi kwenye upande wa juu wa majani, yaliyofunikwa na magamba ya njano kahawia. Baada ya kuanguliwa, lava wa kijani iliyofifia na ambao hawana nywele hutawanyika haraka na kuanza kula majani kwa wingi. Lava wakubwa wana rangi ya kijani kibichi hadi kahawia na madoa meusi ubavuni na matumbo angavu. Mistari miwili ya longitudo (iliyo wima) yenye rangi ya njano hupita pembezoni, zikikatizwa na madoa meusi ya pembetatu. Mstari wa rangi ya chungwa hupita kwa nyuma katikati ya madoa haya. Lava hula wakati wa usiku na kukimbilia kwenye udongo wakati wa mchana. Lava na viwavi wakubwa hustawi katika halijoto kati ya 15°C na 35°C, kiwango cha juu zaidi cha 25°C. Unyevu wa chini na joto la juu au la chini hupunguza uzazi na kuongeza mzunguko wa maisha yao.

Hatua za Kuzuia

Tumia aina za migomba zinazostahimili magonjwa ikiwa zinapatikana.
Panda mapema ili kuzuia kuongezeka kwa idadi ya wadudu.
Mwagilia maji mara kwa mara ili kuepuka ukame wa muda mrefu wa katikati ya msimu.
Panda mazao ya mtego kuzunguka na ndani ya mashamba; na mazao haya ni kama vile alizeti, magimbi, na nyonyo ambayo huvutia wadudu waharibifu.
Panda mimea inayofukuza wadudu kama vile Ocimum spp (basilicum).
Ondoa magugu siku 15-20 baada ya kupanda.
Jenga vitulio (sehemu za kutua na kupumzika) vya ndege walao wadudu waharibifu katika sehemu mbalimbali shambani.
Tumia mitego ya mwanga au mitego ya harufu (pheromone traps) ili kuvutia nondo.
Kagua shamba lako kwa kugundua dalili za ugonjwa kama vile wingi wa mayai, uharibifu unaotokana na wadudu kula mimea au uwepo wa lava.
Kusanya na haribu mkusanyiko wa mayai na lava kutoka kwenye mimea inayotumika kama mitego na mimea inayohifadhi wadudu.
Shughulikia mimea yako kwa uangalifu wakati wa kulima na epuka uharibifu mimea na majeraha.
Hakikisha kunakuwa na usafi wa zana na vifaa vyako vya shambani.
Baada ya kuvuna, lima kwa kina ili kuwafunua pupa kwa maadui wa asili na mambo yanayohusiana na hali ya hewa.