Pempherulus affinis
ପୋକ
କପା ଗଛ ଉକୁଣିଆ ପୋକ ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମିତ ହେଲେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ବାରି ହେଉଥିବା ଲକ୍ଷଣ ହେଲା ଯେ ଜମିରୁ ଟିକେ ଉପରକୁ ଥିବା କାଣ୍ଡରେ ଗଣ୍ଠି ପରି ଫୁଲା ଦେଖା ଯାଇଥାଏ. ଗଛକୁ ପାଣି ଓ ଖାଦ୍ୟସାର ନେବା ଆଣିବା ଶିରା ଟିସୁକୁ ପୋକର ଲାର୍ଭା ଖାଇ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ ଯାହା ଫଳରେ ଏପରି ହୋଇଥାଏ. ଯୁବ ଗଛ ସବୁ ଲକ୍ଷଣର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୁପ ଶେଷରେ ମରି ଯାଆନ୍ତି. ପୁରୁଣା ଗଛ ପ୍ରଥମେ ଝାଉଁଳି ଯାଏ ଓ ଧୀରେ ଧୀରେ ଶୁଖି ଯିବାର ଲକ୍ଷଣ ଦେଖା ଯାଇଥାଏ. ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଗଛ ବଞ୍ଚିପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଶକ୍ତି କାମ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଫସଲର ବିକାଶ ଅବରୁଦ୍ଧ ହୋଇଯାଏ. ଯେତେବେଳେ ଅଧିକ ପବନ ବହେ କିମ୍ବା ଅଧିକ ଫଳ ଧରିଲେ ସଂକ୍ରମିତ କାଣ୍ଡ ସହଜରେ ନଇଁ ପଡେ. ପରବର୍ତ୍ତୀ ଲକ୍ଷଣ ହେଲା ଗଛରେ ବକରା ସଂଖ୍ୟା କମ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ତୁଳାର ଗୁଣାତ୍ତ୍ମକ ମାନ କମ ହୋଇଯାଏ.
ନିମ ପିଡିଆ FYM ସହିତ ମିଶାଇ ଜମିରେ ମୂଳ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ସମୟରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଉକୁଣିଆ ପୋକ ର ସଂକ୍ରମଣ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା କମ ହୋଇପାରେ (10 ଟନ FYM + 250କିଗ୍ରା ନିମ ପିଡିଆ ପ୍ରତି ହେକଟର). ପରେ ମଧ୍ୟ ଯୁବ ଗଛକୁ ନିମ ତେଲ ମିଶ୍ରଣରେ ଓଦା ରଖିଲେ ବୟସ୍କ ପୋକ ପତ୍ରରେ ଅଣ୍ଡା ଦେବା କମିଯିବ. ଫେରମୋନ ଜାଲ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ପୋକର ନିରୀକ୍ଷଣ ତଥା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ (କୀଟନାଶକ ପ୍ରୟୋଗ ସହିତ) କରି ହେବ.
ରୋଗର ପ୍ରତିକାର ସବୁବେଳେ ସମନ୍ବିତ ଉପାୟ ରେ କରିବା ଦରକାର, ଏଥିପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଜୈବିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହ ନିବାରଣ ଉପଚାର କୁ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଦରକାର. କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ 20 EC (10 ମିଲି / କିଗ୍ରା ବିହନ) ଦ୍ୱାରା ନିବାରଣ ଉପଚାର ହିସାବରେ ବିହନ ବିଶୋଧନ କଲେ ଏହି ପୋକର ବିସ୍ତାର କମ କରି ହେବ. କାଣ୍ଡ ରେ କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ 20 EC (2.5 ମିଲି/ଲିଟର) ସ୍ପ୍ରେ କଲେ ମଧ୍ୟ ଭଲ ପ୍ରଭାବ ମିଳିଥାଏ. ଗଜା ହେବାର 15-20 ଦିନ ପରଠାରୁ ପ୍ରତି 15 ଦିନରେ ଠାରେ ଗଛକୁ ପୁରା ଓଦା କରନ୍ତୁ. ଫେରମୋନ ଜାଲ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ପୋକର ନିରୀକ୍ଷଣ ତଥା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ (କୀଟନାଶକ ପ୍ରୟୋଗ ସହିତ) କରି ହେବ.
କପାର ଉକୁଣିଆ ପୋକ ରୋଗ ପେମ୍ଫେରୁଲୁସ୍ ଆଫିନିସ୍ ନାମକ ଏକ ପୋକ ଯୋଗୁଁ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ. ବୟସ୍କ ଉକୁଣିଆ ପୋକ ଗୁଡିକ ଛୋଟ ଗାଢ଼ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗ ଏବଂ ଡେଣା ର ଘୋଡଣି ଓ ମୁଣ୍ଡରେ କିଛି ଧଳା ଅଂଶ ଥାଏ. ମାଇ ପୋକ ଯୁବ ଗଛର ବଢୁ ଥିବା କାଣ୍ଡରେ ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି. ଅଣ୍ଡା ଫୁଟିଲା ପରେ ଧଳା ଶୁକ କାଣ୍ଡ ଓ ବକଳ ଭିତରେ କଣା କରି ଭିତରକୁ ଯାଆନ୍ତି ଓ ଗଛର ସମ୍ଭହନୀ ଟିସୁକୁ ଖାଇଥାନ୍ତି. ଏହା ଦ୍ୱାରା ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ଫୁଲା ଜମିରୁ କିଛି ଉପରେ କାଣ୍ଡ ରେ ଦେଖା ଦେଇଥାଏ. କପା କାଣ୍ଡ ଉକୁଣିଆ ପୋକ (ଆଲ୍କିଡୋଡ୍ସ ଆଫାବର୍) ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରକାର ଲକ୍ଷଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ. ସେଥିପାଇଁ ସମାନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରତିକାର ଓ ନିବାରଣ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରୟୋଗ କରା ଯାଇପାରେ. କିନ୍ତୁ, କପାର ଉକୁଣିଆ ପୋକ ଦେଖା ଯିବାକୁ ଗାଢ ଧୂସରିଆ ମାଟିଆ ରଂଗର ହୋଇ ଥାଆନ୍ତି ଯାହାର ଆଗ ଡେଣା ଗୁଡିକ ଫୀକା ଦାଗ ଦେଖା ଯାଇଥାଏ, ବେଳେ ବେଳେ କପାର ଉକୁଣିଆ ପୋକ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ବିଶେଷତଃ ତାମିଲ ନାଡୁ ରେ ଗମ୍ଭୀର ରୂପ ଧାରଣା କରିପାରେ.