Chilo suppressalis
ପୋକ
ଚାରାଗୁଡିକରେ(ପ୍ରାୟତଃ ନର୍ସରୀରେ ଥିବା ବେଳେ), ଏହି ଆକ୍ରମଣ କୁ କଅଁଳ ପତ୍ର ଗୁଡିକ ଝାଉଁଳିବା ଓ ବୃଦ୍ଧି ଅଗ୍ରରୁ ମରିଯିବା ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଥାଏ, ଏହି ଲକ୍ଷଣ ଟି "ମଞ୍ଜ କିଳା " ଭାବେ ବେଶ ଜଣାଶୁଣା ଅଟେ । ବୟସ୍କ ଫସଲ ଗୁଡିକରେ, ଯୁବ ଲାର୍ଭା ବା ଶୂକଗୁଡିକ ପତ୍ର ଉପରେ,ମୁଖ୍ୟତଃ ପତ୍ରଛଦ ଉପରେ ଛୋଟ କଣା କରି ଦେଇଥାଏ । ବୟସ୍କ ଲାର୍ଭା ଗୁଡିକ ପବର ମୂଳ ଉପରେ ଛୋଟ କଣା କରି ଦିଅନ୍ତି, ଏହା ଭିତର ଦେଇ ଏମାନେ ଗଛ ଭିତରକୁ ପସିଯାଆନ୍ତି ଓ ନରମ ପରିବାହି କୋଷ ଗୁଡ଼ିକରୁ ପୋଷଣ କରି ଥାଆନ୍ତି, ଯାହାକି ବେଳେବେଳେ ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଭାବେ ଫମ୍ପା କରି ଦେଇଥାଏ । ଏହି ଫସଲ ଗୁଡିକ ରୁଗୁଡିଆ ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି ଓ ପାଣ୍ଡୁର ପତ୍ର ଦେଖାଯାଇ ଥାଏ ଯାହାକି ପରେ ଶୁଖିଯାଏ ଓ କୁଞ୍ଚିତ ଯାଏ, ଶେଷରେ ଝଡି ପଡନ୍ତି । କେଣ୍ଡାରେ ଦାନା ଗୁଡିକ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ ନଥାଏ, ଏହି ଅବସ୍ଥା କୁ ସାଧାରଣତଃ "ଧଳା କେଣ୍ଡା" ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା । ଗୋଟେ ଲାର୍ଭା ବହୁତ ଗୁଡ଼ାଏ ଗଛକୁ ଧ୍ବଂସ କରି ଦେଇପାରେ ଓ ମାରାତ୍ମକ ସଂକ୍ରମଣ ଅମଳ ରେ 100% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତି କରିପାରେ.
କିଛି ଦେଶ ଗୁଡିକରେ ପାରାଥେରେସିଆ କ୍ଲାରିପାଲପିଶ ଓ ଏରିବୋରସ ସିନିକଶ ଭଳି ପରଜୀବିନାଶକ ବିରୁଡି କୁ ଛାଡ଼ିଦେବା ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ କ୍ଷତି କୁ ସୀମିତ କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ ଅଟେ । ଭକ୍ଷକ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ କିଛି ପ୍ରଜାତି ର ବୁଢିଆଣୀ ଅନ୍ୟତମ ଅଟେ.
ଯଦି ଉପଲବ୍ଧ ଥାଏ ତାହାଲେ ସର୍ବଦା ଜୈବୀକ ଉପଚାର ସହ ଏକ ସମନ୍ଵିତ ନିରାକରଣ ପଦ୍ଧତି କରନ୍ତୁ । ଯଦି କୀଟନାଶକର ଦରକାର ପଡିଲେ, କ୍ଲୋରାଣ୍ଟରାନିଲିପ୍ରୋଲ ଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକୁ ସିଂଚନ କରନ୍ତୁ । ବିହନ ବୁଣିବା ସମୟରେ ଓ ବୃଦ୍ଧି ବେଳେ ସଂକ୍ରମଣ କୁ କମେଇବା ପାଇଁ କୀଟନାଶକ ଦାନାଦାର ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ । ଆଗ ଲକ୍ଷଣ ଗୁଡିକ ସାହାଯ୍ୟ ରେ କୀଟ ରା ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ କରିଦେବା ଜରୂରୀ ଅଟେ, ନହେଲେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବଂଚେଇବା ମୂଲ୍ୟହୀନ ଅଟେ.
କାଇଲୋ ସପ୍ରେସାଲିସ ନାମକ ଏକ ଏସୀୟ କାଣ୍ଡ ବିନ୍ଧା ପୋକ ଯୋଗୁଁ କ୍ଷତି ସବୁ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ଓ ବର୍ଷକୁ ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇଟି ପିଢ଼ି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ । ସଂବାଳୁଆ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କୋଷରୁ ପୋଷଣ କରି ଥାଆନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ କି ବୟସ୍କ ମାନେ ବାହ୍ୟ ରସରୁ ପୋଷଣ କରି ଥାଆନ୍ତି । ଧାନ ବ୍ୟତୀତ , ଏହା ଜୋୱାର ଫସଲ ଓ ଜଙ୍ଗଲି ଘାସକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରେ । ଲାର୍ଭା ଗୁଡିକ ଶୀତ ଋତୁ ବେଳେ ପାଳ ଓ ନଡା ରେ ବଞ୍ଚି ରହିଥାଏ ଓ ମୃଦୁ ତୁଷାରରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିପାରେ । ମାଇ ମାନେ ପତ୍ରର ତଳ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଗୁଚ୍ଛ ଆକାରରେ ମୁଖ୍ୟ ଶିରାର ସାମନ୍ତରରେ 300 ସଂଖ୍ୟା ଯାଏଁ ଅଣ୍ଡା ଦେଇ ଥାଆନ୍ତି, ଯାହାକୁ କି ଏମାନେ ମାଟିଆ କ୍ଷରଣ ଦ୍ୱାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ କରିଦେଇଥାନ୍ତି . ଅଣ୍ଡାରୁ ବାହାରିବା ପରେ, ଲାର୍ଭା ଗୁଡିକ ପତ୍ର ଅଧିଚର୍ମରୁ ଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଦିଅନ୍ତି ଓ ପରେ ପତ୍ର ଛଦ ମଧ୍ୟକୁ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ କରି ପଶି ଯାଆନ୍ତି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପତ୍ର ଗୁଡିକ ହଳଦିଆ ହୋଇଯାଏ ଓ ପରେ ପରେ ମରିଯାଏ । ଯେତେବେଳେ ଏମାନେ କାଣ୍ଡ ପାଖକୁ ପହଞ୍ଚନ୍ତି, ଏମାନେ ଏହାକୁ ଫମ୍ପା କରିଦିଅନ୍ତି,( ଗୋଟିଏ ଥର ରେ ଗୋଟିଏ ପବ ), ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ପବକୁ କଣା କରି ଚାଲନ୍ତି । ଫସଲ ରେ ଉଚ୍ଚ ସିଲିକା ଉପାଦାନ ଲାର୍ଭାର ପୋଷଣ ଓ କଣା କରିବାର କ୍ଷମତା ସହ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥାଏ.