Nacoleia octasema
ପୋକ
କଦଳୀ ଯାଦୁରା ପ୍ରଜାପତିରୁ ଏହି କ୍ଷତ ଶୂକ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଫଳ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହେ ।ଉପପର୍ଣ ବା bract ଦ୍ଵାରା ସୁରକ୍ଷିତ ଥିବା ଫଳ କାନଧିକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାରେ ଏହି ଶୂକ ମନ ଦିଏ । ବାହାରିବ ପରେ ସେମାନେ ଫୁଲ ପେନ୍ଥା, ଫଳ ଚୋପା ଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି ଏବଂ ହାଲୁକା ଭାବେ କ୍ଷତି କରନ୍ତି । ଫଳରେ ଏହା ଉପରେ ଚିହ୍ନ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଓ ପରେ କଳା ରଙ୍ଗରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ସମୟ କ୍ରମେ, ଉପପର୍ଣ ଉଠିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ ଓ ପଡିଯାଏ । ଶୁକମାନେ ତଳକୁ ଘୋଡିହୋଇଥିବା ଫୁଲପେନ୍ଥାକୁ ଆସନ୍ତି ଓ ଖାନ୍ତି । ଯଦି ଅନ୍ୟ କିଛି ବିକଳ୍ପ ନାହି ,ଶୁକମାନେ କାନ୍ଧିର ମୂଳରେ ରହନ୍ତି ଓ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲପେନ୍ଥା କିମ୍ବା ପରିପକ୍ଵ ଫଳ ଖାଆନ୍ତି । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରାୟ ସ୍ଵଛ ଜେଲି ଭଳି ପଦାର୍ଥ ଯାହାକି ଯାଦୁରା ପ୍ରଜାପତି ଖାଇବା ସହିତ ଜଡିତ , ଥାଏ । ଫଳରେ ଯାଦୁରା ଭଳି ଦୃଶ୍ୟ ଏହାକୁ ବଜାର ଅନୁପୋଯୋଗୀ କରାଏ ।
ଏହି ପୋକ ପାଇଁ ସେମିତି କୌଣସି ପରଜୀବୀ ବା ପରଭକ୍ଷୀ ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇପାରିନାହି । କେତେକ ବିରୁଡି ,ପରଜୀବୀ,ବୁଡିଆଣୀ ,ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସାଧାରଣ ପରଭକ୍ଷୀ ଅଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରାକୃତିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି । ଟେଟ୍ରାମୋରିଆମ ବାଇ କାରିନତମ ପିମ୍ପୁଡି ଯିଏ ସାଧାରଣତଃ ଗଛ ବା କାନ୍ଧିରେ ଥାଏ କଦଳୀ ଯାଦୁର ପ୍ରଜାପତିର କିଛି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଦିଏ । ସ୍ପିନୋସାଦ , କବକ ବିଉଭାରିଆ ବାସିଆନ କିମ୍ବା ମେଟାରିଜିଆମ ଆନିସୋପ୍ଳିଏ କିମ୍ବା ବୀଜାଣୁ ବେଶିଲସ ଥୁରିଜିଏନସିସ ଜୈବ ଜୀବନାଶକ କାମ ଦେଇପାରେ ।
ଜୈବିକ ଉପଚାର ସହିତ ,ସର୍ବଦା, ଏକ ସମନ୍ଵିତ ନିରାକରଣ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ । ସକ୍ରିୟ ସୁତରକୁ ଭିତ୍ତି କରି କ୍ଳୋରୋପାଇରିଫୋସ , ବିଫେନ୍ଥ୍ରିନ ଏବଂ ବେଣ୍ଡିୟକାର୍ବ ଆଦି କାନ୍ଧି ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ପାଇଁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । କାନ୍ଧିଟି ଗଛରେ ଠିକ ସିଧା ଥିବାବେଳେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଉଚିତ । 20 ରୁ 40 ମିଲି ଲଘୁ କୀଟନାଶକ ଉପଯୁକ୍ତ ମାତ୍ରାରେ ଉପର ଆଡୁ ଏକ ତୃତୀଯାଂଶ ସ୍ପିଏର ଲମ୍ବରେ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଦିଆଯାଏ । ଏହାଠାରୁ ଉପରେ ବା ତଳେ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଦେଲେ ଗଚ୍ଚ୍କୁ କ୍ଷତି କରିପାରେ କିମ୍ବା କାମ କରେନାହିଁ।
ନାକୋଳିଆ ଅକ୍ଟାସେମା ନାମକ ଯଦୁରା ପ୍ରଜାପତି ଯୋଗୁଁ ଏହି କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ । ବଯସ୍କମାନେ ଫିକା ସବୁଜରଙ୍ଗର ଓ କଳା ଚିହ୍ନ ସହ ହଳଦିଆ ବାଦାମୀ ଡେଣା ଥାଏ । ଏହି ସ୍ୱଳ୍ପ ଜୀବୀ ପ୍ରଜାପତି ( 4 -5 ଦିନ ) ର ଗୋଧୂଳି ସକ୍ରିୟ ଅଭ୍ୟାସ ଅଛି ଓ ସହଳ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଅଣ୍ଡିରା ଓ ମାଈ ମିଶନ୍ତି । ଦିନବେଳେ ସେମାନେ ପୁରୁଣା ପତ୍ର ତଳେ ଲୁଚି ରହନ୍ତି । ମାଈ ମାନେ ବାହାରୁଥିବା କାନ୍ଧି,କିମ୍ବା ପାଖ ପାତ୍ର ବା ଉପପତ୍ରରେ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି । ଅଣ୍ଡା ଫୁଟିବା ପରେ, ଶୂକ କାନ୍ଧି ଆଡକୁ ଯାଏ ଓ ଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କରେ । ଅଣ୍ଡା ଫୁଟିବା ଠାରୁ ଅଣ୍ଡା ଦେବା ଜୀବନ ଚକ୍ର ସମୟ ହେଉଛି 28 ଦିନ। ଆର୍ଦ୍ର ଏବଂ ଉଷୁମ ପରିସ୍ଥିତି ଯାଦୁରା ପ୍ରଜାପଟିକୁ ଅନୁକୂଳ କରେ ଏବଂ ଓଦା ପାଗରେ ଅଧିକ କ୍ଷତି କରେ । ଥଣ୍ଡା ଓ ଶୁଖିଲା ଶୀତ ଦିନ ଏହି ପ୍ରଜାପତି ଠାରୁ ମୁକ୍ତ ରହନ୍ତି ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଦିନିଆ ବର୍ଷା ହୋଇନଥାଏ । ଗବେଷଣାରୁ ଯାନଯାଇଛି ଯେ ବୟସ୍କ ମାନେ ବିନା ପ୍ରଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିମ୍ନ ଆର୍ଦ୍ରତା ଓ ଶୁଖିଲା ପାଗରେ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି । ଏହା କଦଳୀର ଅଧିକ ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷତି କରୁଥିବା ପୋକ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ ଓ 100 % କ୍ଷତି କରିପାରେ ଯଦି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ ନହିଁ।