CMV
ଭୁତାଣୁ
ଗଛର ଯେ କୌଣସି ଅବସ୍ଥାରେ ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ଦେଖାଯାଏ ଏବଂ ମୁଖ୍ୟତଃ ପତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଏ । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଲକ୍ଷଣ ହେଲା ଶିରାର ସମାନ୍ତରାଳ ଭାବେ ଅବିରତ ବା ଅନବରତ ଛିଟ ଭଳି ଚିହ୍ନ । ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ପଟୀ ସଦୃଶ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି । ସମୟ ଅନୁସାରେ ପତ୍ର ଭଲ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇପାରେ ନାହି ଓ ପତ୍ର ଧାର ଅନିୟମିତ ଭାବେ ବଙ୍କା ହୁଏ ଏବଂ ବିଗଳିତ ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଏ । ନୂଆ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଆକାର କମିଯାଏ । ପତ୍ର ଉପରେ ପଚା ସ୍ଥାନ ଦେଖାଯାଏ ଓ ମିଥ୍ୟା ସ୍ତମ୍ଭ ( pseudostem) ରେ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରେ । ପୁରୁଣା ପତ୍ରରେ ବିଗଳିତ ଚିହ୍ନ କଳା କିମ୍ବା ବାଇଗଣି ଗାର ଭଳି ଦେଖାଯାଏ ଓ ଏହା ପଡିଯାଏ । ସଂକ୍ରମିତ ଗଛ ପରିପକ୍ଵ ହୁଏ ନାହି ଏବଂ କାନ୍ଧି ସୃଷ୍ଟି କରିବବା ପାଇଁ ଅସମର୍ଥ ହୁଏ । ଫଳ ସର୍ବଦା ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଏ ନାହି କିନ୍ତୁ ଏହାର ଆକାର କମିଯାଏ ଏବଂ ପାଣ୍ଡୁର କିମ୍ବା ବିଗଳିତ ଗାର ଦେଖାଯାଏ ।
ଭୂତାଣୁ ପାଇଁ ସିଧାସଳଖ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହି କିନ୍ତୁ ଜଉ ପୋକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାଲେ ଏହା କମିଯାଏ । ଜଉ ପୋକର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକୃତିକ ଶତ୍ରୁ ଯଥା ପରଜୀବୀ ଓ ପରଭକ୍ଷୀ କୀଟ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ସଫଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ମୂଳ ପୁଆକୁ 40 ଡିଗ୍ରୀ C ରେ ଏକ ଦିନ ଶୁଷ୍କ ଗରମ ଉପଚାର ମଧ୍ୟ ସଂକ୍ରମଣର ବିପତ୍ତିକୁ ଟାଳି ଦେଇ ପାରେ ।
ଯଦି ସମ୍ଭବ , ଜୈବିକ ଉପଚାର ସହିତ ସମନ୍ଵିତ ନିରାକରଣ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ । ଭୂତାଣୁ ଜନିତ ରୋଗ ପାଇଁ ସିଧାସଳଖ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହି କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ପୋଷକ ଗଛ ଓ ବାହକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ହେବ । ଯଦି କୀଟନାଶକ ଦରକାର ପଡେ , ତାହାହେଲେ ଡେମେଟନ ମିଥାଇଲ , ଡାଇ ମେଥୋଏଟ ଏବଂ ମାଲାଥିୟନ ଥିବା କୀଟନାଶକ ପାତ୍ର ଉପରେ ସିଂଚନ କରାଯାଇପାରେ । ଏହା ଜାଣି ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ ଏହି କୀଟନାଶକ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପଶୁ ଉପରେ ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ ।
ଏହି ଲକ୍ଷଣ ଭୂତାଣୁ ଦ୍ଵାରା ହୁଏ । ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଲକ୍ଷଣ ସଂକ୍ରମିତ ବିହନ ସାମଗ୍ରୀ ଯଥା ପୁଆ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ । ଜଉ ପୋକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଂକ୍ରମଣ ପାଇଁ ବାହକ କାମ କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ଗଛକୁ କିମ୍ବା କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବିସ୍ତାର କରନ୍ତି । ଏହି ଭୂତାଣୁ ପାଇଁ କାକୁଡି ଏବଂ ଟମାଟୋ ସୁପ୍ତ ପୋଷାକ ଗଛ ଅଟନ୍ତି ଅର୍ଥାତ ଏମାନେ ଭୂତାଣୁ କଣିକା ଧରି ରଖିଥାନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାନ୍ତି ନାହି । ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ପାଗ ଅବସ୍ଥା ଯଥା ବାରମ୍ବାର ବର୍ଷା , ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ମୌସୁମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ , ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତ୍ସ୍ଵାହିତ ହୁଏ । ଏହି ରୋଗ କଦଳୀର ଏକ ମାରାତ୍ମକ ରୋଗ ଏବଂ ଅଧିକ କ୍ଷତି କରିପାରେ ।