Pythium aphanidermatum
ଫିମ୍ପି
ମିଥ୍ୟା-କାଣ୍ଡର ବେକ ଅଂଶରେ ସଂକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଉପର ଓ ତଳ ଆଡକୁ ଯାଇଥାଏ। ପ୍ରଭାବିତ ମିଥ୍ୟା-କାଣ୍ଡ ପାଣି ଭିଜା ଭଳି ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ପଚିବା କନ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର କରିଥାଏ। ବିଳମ୍ବ ଅବସ୍ଥାରେ ଚେର ସଂକ୍ରମଣ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ। ପତ୍ରର ଅଗରେ ଫିକା ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗ ଭଳି ଦେଖାଯାଏ, ଯାହାକି ଧୀରେ ଧୀରେ ପତ୍ର ଫଳକ ଆଡକୁ ବିସ୍ତାର କରେ। ସଂକ୍ରମଣର ସହଳ ଅବସ୍ଥାରେ ପତ୍ରର ମଝି ଅଂଶ ସବୁଜ ରହେ, କିନ୍ତୁ ଧାର ହଳଦିଆ ହୋଇଥାଏ। ହଳଦିଆ ହେବା ପରେ, ନଇଁ ଯାଏ, ମଉଳିଯାଏ ଏବଂ ମିଥ୍ୟା-କାଣ୍ଡ ଶୁଖିଯାଏ।
ଅଣୂଜୀବୀୟ ଗତିବିଧି ଏବଂ ପୋଷଣ ଉପଲବ୍ଧତା ବଢାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଛାଦିକରଣ ପରେ ତରଳ ଖତ କିମ୍ବା ଗୋବର ମଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ। ଲଗାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତିରୋଧି କିମ୍ବା ସହନଶୀଳ କିସମ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ। ମକା, କପା କିମ୍ବା ସୋୟାବିନ ସହିତ ଫସଲ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କରନ୍ତୁ। ପ୍ରତିଦ୍ଵନ୍ଦୀ ଟ୍ରାଇକୋଡେର୍ମା ଜାତି ଯଥା ଟି ଭିରିଡେ, (T. viride) ଟି ହରଜାନିଅମ (T. harzianum) ଏବଂ ଟି ହାମାଟମ (T. hamatum) ଆଦି ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁ ବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରନ୍ତି ( 40 ଗ୍ରାମ/ବର୍ଗ ମିଟର)।
ଯଦି ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ, ଜୈବିକ ଉପଚାର ସହିତ ଏକ ସମନ୍ଵିତ ନିବାରଣ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ। ରୋଗ ସମ୍ଭାବନା କମାଇବା ପାଇଁ ସାଇତି ରଖିବା ଓ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ମାଙ୍କୋଜେବ 0.3% ସହିତ 30 ମିନିଟ ପାଇଁ ଉପଚାର କରନ୍ତୁ।
ଏହି ରୋଗ ମୃତ୍ତିକା ବାହିତ କବକ ପିଥିଅମ ଅଫାନୀଡେର୍ମାଟମ (Pythium aphanidermatum) ଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକି ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ମୌସୁମୀ ଆରମ୍ଭ ହେବା ସହିତ ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ବଢିବା ସାଥିରେ ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। କବକଟି ଦୁଇଟି ଉପାୟରେ ବଞ୍ଚିପାରେ, ପ୍ରଥମରେ, ବିହନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ରଖାଯାଇଥିବା ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ କନ୍ଦରେ ଏହା ବଞ୍ଚିଥାଏ ଏବଂ, ଦ୍ବିତୀୟରେ, ସଂକ୍ରମିତ କନ୍ଦରୁ ମାଟିକୁ ଆସିଥିବା ବିଭିନ୍ନ ରେଣୁ (କ୍ଲାମାଇଡୋସ୍ପୋର ଏବଂ ଊସ୍ପୋର) ଦ୍ଵାରା ହୋଇଥାଏ। ନୂଆ ଗଜା ଏହି ଜୀବାଣୁ ପ୍ରତି ଅଧିକ ସଂବେଦନଶୀଳ ଅଟେ ଏବଂ ସୂତ୍ରଜୀବ ଆକ୍ରମଣ ଦ୍ଵାରା ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ଗୁରୁତର ହୋଇଥାଏ। 30°C ରୁ ଅଧିକ ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ମାଟିର ଉଚ୍ଚ ଆର୍ଦ୍ରତା ଆଦି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ କାରକ ଅଟନ୍ତି ଯାହାକି ରୋଗକୁ ଅନୁକୂଳ କରାନ୍ତି। ଜମିରେ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ନିଷ୍କାସନ ଯୋଗୁଁ ଜଳମଗ୍ନତା ପରିସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ଜମିରେ ରୋଗର ମାତ୍ରା ବଢାଇ ଥାଏ।