Puccinia arachidis
ଫିମ୍ପି
ଚୀନବଡ଼ମ ର କଳଙ୍କି ରୋଗ ବହୁତ ଛୋଟ ନାରଙ୍ଗୀ-ବାଦାମୀ (କଳଙ୍କି) ଫୁଲା ଭାବେ ବହୁତ ସମୟରେ ପତ୍ରର ତଳ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ. ଏହାର ଚାରିପାଖରେ ରଙ୍ଗ ଛାଡି ଏକ ହଳଦିଆ ପ୍ରଭାମଣ୍ଡଳ ଦେଖାଦେଇଥାଏ. ଏହା ପତ୍ର ଓ ଗଛର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଯଥେଷ୍ଟ କମ କରିଥାଏ. ରୋଗ ବଢି ଚାଲିଲେ ସାଙ୍ଘାତିକ ଭାବେ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥିବା ପତ୍ରର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ କଳଙ୍କି ଫୁଲା ଘୋଡାଇ ହୋଇଥାଏ ଯଦ୍ୱାରା ଏହା ହଳଦିଆ ଏବଂ କଳଙ୍କି ହୋଇ ଶେଷରେ ଶୁକୁଡ଼ି ଯାଏ. ଚିନାବାଦାମର ଗୋଡ଼, କାଣ୍ଡ, ଏବଂ ଡେମ୍ଫ ରେ ମଧ୍ୟ ଲମ୍ବା, ଲାଲ ବାଦାମୀ (ଏବଂ ପରେ କଳା) ଫୁଲା ଦେଖାଯାଇପାରେ. ତାପରେ ପତ୍ରଝଡ଼ା ଆରମ୍ଭ ହୋଇପାରେ. ଏହି ରୋଗ ଚିନାବାଦାମ ଛୁଇଁ ଓ ଚରା ଉତ୍ପାଦନ ତଥା ତେଲ କ୍ୱାଲିଟି ଯଥେଷ୍ଟ କମ କରିଦେଇଥାଏ.
ଜୈବିକ ଏଜେଣ୍ଟ ଏହି ରୋଗର ସଂକ୍ରମଣ କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ. ସାଲଭିଆ ଅଫିସିନାଲିସ (Salvia officinalis) ଏବଂ ପୋଟେନ୍ସିଲା ଇରେକ୍ଟା (Potentilla erecta) ର ଅର୍କ ର ପ୍ରୟୋଗ ଏହି ଫିମ୍ପି ର ବିକାଶ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୁରକ୍ଷାତ୍ମକ ଉପଚାର ଭାବେ କାମ କରିଥାଏ. ଅନ୍ୟ ଗଛର ଅର୍କ ଯଥା ଫ୍ଲାକ୍ସ ମଞ୍ଜି ତେଲ ଏବଂ ଚିନାବାଦାମ ତେଲ ମଧ୍ୟ କଳଙ୍କି ରୋଗ ର ପ୍ରକୋପ କମ କରିବାରେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇଥାଏ.
ସବୁବେଳେ ସମନ୍ବିତ ଉପାୟ ରେ ସୁରକ୍ଷାତ୍ମକ ଉପଚାର ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧ ଜୈବିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହିତ କରିବା ଦରକାର. ରୋଗ ବିକାଶ ର ବିଳମ୍ବିତ ଅବସ୍ଥାରେ ରୋଗର ରାସାୟନିକ ଉପଚାର ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ. ଯଦି ଫିମ୍ପିନାଶକର ଆବଶ୍ୟକତା ହୁଏ ତାହେଲେ ମାଙ୍କୋଜେବ୍ (mancozeb), ପ୍ରୋପିକୋନାଜୋଲ (propiconazole) କିମ୍ବା କ୍ଲୋରୋଥାଲୋନିଲ (chlorothalonil) (3ଗ୍ରା/ଲି. ପାଣି) ଥିବା ଫିମ୍ପିନାଶକ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ. ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯିବାର ତୁରନ୍ତ ପରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯିବ ଦରକାର ଏବଂ ପ୍ରତି 15 ଦିନରେ ପୁଣି ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ.
ମାଟିରେ ଥିବା ଫସଲ ଅବଶେଷ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଡାଲିଜାତୀୟ ଗଛ ରେ ଚିନାବାଦାମ କଳଙ୍କି ରୋଗ ର ଫିମ୍ପି ବଞ୍ଚି ରହିଥାଏ. ମାଟି ଜନିତ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ଫିମ୍ପିର ରେଣୁ ଗୁଡିକ ପ୍ରାଥମିକ ସଂକ୍ରମଣ ଭାବେ ଗଛର ତଳ ପଟେ ଥିବା ପତ୍ର ଗୁଡିକରେ ପହଞ୍ଚି ଥାଏ. ଦ୍ଵିତୀୟକ ବିସ୍ତାର ପବନ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ. ପାରିପାର୍ଶ୍ଵିକ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁକୂଳ ଥିଲେ ଏହି ଦାଗ ଗୁଡିକ ଅତି ଶୀଘ୍ର ବଢି ଚାଲିଥାଏ, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଗରମ ତାପମାନ (21 ରୁ 26°C) ଏବଂ ଓଦା ମେଘୁଆ ପାଗ (କୁହୁଡି କିମ୍ବା ରାତିସାରା ପଡିଥିବା କାକର). ଏହା ଗଛରେ କାଣ୍ଡ ଓ ଚେର ର ବୃଦ୍ଧିକୁ ଦବେଇ ଦେଇ ଥାଏ ଯାହା ଫଳରେ ଗଛ ବାଙ୍ଗରା ହୋଇଯାଏ. ମାଟିରେ ଉଚ୍ଚ ମାତ୍ରାରେ ଫସଫରସ ରହିଲେ ଏହି କଳଙ୍କି ରୋଗର ବିକାଶ ମନ୍ଥର ହୋଇଯିବା ଦେଖାଯାଏ.