Moesziomyces bullatus
ଫିମ୍ପି
କ୍ଷୁଦ୍ରଶସ୍ୟର ଦାନା ସବୁଜ ବୀଜପୁଞ୍ଜ (ସୋରସ) ଏହା ଦାନା ଠାରୁ ବଡ ଓ ଅଣ୍ଡାକାର/କୋନ ଆକାରର କେପସୁଲ ଭଳି ଦେଖାଯାଏ। ରୋଗ ବଢିବା ସମୟରେ, ବୀଜପୁଞ୍ଜ କଳା ରଙ୍ଗରେ ପରିଣତ ହୁଏ। ବାଜରା କଳା ଗୁଣ୍ଡି ରୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂକ୍ରମିତ ଛୋଟ ଫୁଲରେ ଡିମ୍ବାଶୟ ବୀଜପୁଞ୍ଜରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ। କଳାଗୁଣ୍ଡି ବୀଜପୁଞ୍ଜ ସାଧାରଣତଃ ଦାନା ଆକାରରୁ ବଡ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ତଷୁ ମଧ୍ୟରୁ ବାହାରିଥିବା ସାଧାରଣ ଦାନା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏହା ଥାଏ। ସହଳ ଅବସ୍ଥାରେ, ବୀଜପୁଞ୍ଜର ରଙ୍ଗ ଉଜ୍ଜଳ ସବୁଜ ଥାଏ ଯାହାକି ପରିପକ୍ଵ ସମୟରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ମାଟିଆରୁ କଳା ହୋଇଥାଏ। ସାଧାରଣ ଦାନା ଅଂଶ କଳା, ଘଞ୍ଚ ରେଣୁ ଗୁଣ୍ଡ ଦ୍ଵାରା ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥାଏ। ବୀଜପୁଞ୍ଜ ଏକ ପତଳା ଆସ୍ତରଣ ଦ୍ଵାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଯାହାକି ପରିପକ୍ଵ ସମୟରେ ଫାଟି ମାଟିଆରୁ କଳା ରେଣୁ ଗୁଣ୍ଡ ନିର୍ଗମନ କରିଥାଏ। ପାକଳ ଅବସ୍ଥାରେ, ବୀଜପୁଞ୍ଜ ପବନରେ ବହୁତ ରେଣୁ ଛାଡିଥାଏ ଯାହାକି ସୁସ୍ଥ ଗଛର କେଣ୍ଡାକୁ ସଂକ୍ରମିତ କରିଥାଏ। କଳା ଗୁଣ୍ଡି କବକ ଧୀରେ ଧୀରେ ଦାନା ଅଂଶକୁ କଳା ଗୁଣ୍ଡ ଦ୍ଵାରା ବିସ୍ଥାପିତ କରେ ଏବଂ ବୀଜପୁଞ୍ଜ ଶେଷରେ ବଳକା ପୋଷକ ଟିସୂ ଓ ରେଣୁରେ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ। ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାନା କଳା ଘଞ୍ଚ ରେଣୁ ଦ୍ଵାରା ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ କଳା ଗୁଣ୍ଡକୁ ଆବୃତ୍ତ କରିଥିବା ଆବରଣ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରହିଥାଏ। କେଣ୍ଡାର ନିମ୍ନ ଅଂଶ ଯାହାକି ସାଧାରଣତଃ ଗଭା ପତ୍ରର ପତ୍ରାଛାଦ ଦ୍ଵାରା ଆବୃତ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ସାଧାରଣତଃ କଳା ଗୁଣ୍ଡ ଦ୍ଵାରା ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥିବା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ।
ପ୍ରତିରୋଧୀ କିସମ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଦ୍ଵାରା ଏହି କଳା ଗୁଣ୍ଡି ରୋଗକୁ ଉତ୍ତମ ଭାବରେ ପରିଚାଳନା କରି ହେବ। ମୋସ୍ଜିୟମାଇସେସ ବୁଲାଟାସ ପାଇଁ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ଉପଚାର ବିଷୟରେ ଆମେ ଜାଣି ନାହୁଁ। ଯଦି ଆପଣ ଏହି ରୋଗ ଦମନ ବିଷୟରେ କିଛି ଜାଣିଥାନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ଦୟାକରି ଆମ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ କରନ୍ତୁ। ଆପଣଙ୍କ ଠାରୁ ଶୁଣିବା ଆଶାରେ ଅଛୁ।
ଯଦି ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ, ସର୍ବଦା, ଜୈବିକ ଉପଚାର ସହିତ ଏକ ସମନ୍ଵିତ ନିରାକରଣ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ। ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ରାସାୟନିକ ଉପଚାର ଲାଭଜନକ ନୁହେଁ। ଏହାର ବିହନ, ମାଟି ଓ ପବନ ବାହିତ ପ୍ରକୃତି ଯୋଗୁଁ ଏହି ରୋଗ ପରିଚାଳନା କଷ୍ଟକର ଅଟେ। କପର ଅକସିକ୍ଳୋରାଇଡ ଏବଂ କାର୍ବେଣ୍ଡାଜିମ ସିଞ୍ଚନ କରନ୍ତୁ।
ମୋସଜିୟୋମାଇସେସ ବୁଲାଟାସ ନାମକ ଜୀବାଣୁ ଦ୍ଵାରା ଏହି ଲକ୍ଷଣ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରୋଗ ବିହନ ଦ୍ଵାରା ପରିବାହିତ ହୋଇଥାଏ। ଏକ ବ୍ୟାପକ ତାପମାତ୍ରା (5-40°C) ରେ ଜୀବାଣୁ ବଢିପାରେ ଓ 30°Cରେ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ। କବକ ରେଣୁ ମାଟିରେ ବଞ୍ଚି ପାରେ। ବିହନ, ମାଟି ଏବଂ ପବନ ବାହିତ ପ୍ରକୃତି ଅଟେ।