રિન્કોસ્પોરિયમ

લક્ષણો

જમીન માંથી ફૂટેલ પહેલું અંકુર, પાંદડા, પાંદડાની દાંડી, અનાજ પરના છોતરા, પુષ્પ, અને અનાજના ડૂંડાંની દાંડી પર ચોક્કસ પ્રકારના ડાઘ (અંકુર પર લાવેલ વાળ જેવું તત્વ) દ્વારા રીંકોસ્પોરિયમના ચેપને ઓળખવામાં આવે છે. પ્રારંભિક લક્ષણો તરીકે જુના પાંદડાની નસો અથવા સપાટી પર પીળાશ પડતા, અનિયમિત વિખરાયેલ અથવા ચતુષ્કોણીય ઘાવ (1-2 સે.મી.) દેખાય છે. પછી, આ ડાઘ પાણીપચ્યા રાખોડી રંગના બને છે. પાછળથી, ડાઘનું કેન્દ્ર સુકાઈને આછા રાખોડી, કથ્થાઈ કે સફેદ બને છે. તેની કિનારી ઘેરા કથ્થઈ રંગની અને ફરતે પીળાશ પડતી આભા ધરાવે છે. તે જેમ જેમ વિકાસ પામે છે તેમ તેમ, ઘાવ એકરૂપ થઇ મોટા લંબગોળ બને છે અને તે પાંદડાની નસો પૂરતા મર્યાદિત રહેતા નથી. ગંભીર ચેપના કિસ્સામાં અથવા પાછળના તબક્કે નાના પાંદડા અને ફૂલોને પણ ચેપ લાગી શકે છે. ફૂલો પરનો ચેપ તેના દાંડી પાસે આછા કથ્થાઈ કેન્દ્ર અને ફરતે ઘેરા કથ્થઈ રંગની કિનારી વાળા ઝખ્મની લાક્ષણિકતા ધરાવે છે.