Villosiclava virens
Nấm
Các triệu chứng bệnh biểu hiện rõ trong giai đoạn hình thành gié, đặc biệt là khi các nhánh bông nhỏ gần đạt độ trưởng thành. Nấm bệnh phát triển và gây hại hạt lúa, làm cho hạt phồng lên và tách vỏ ra, tạocác khối nấm hình cầu cầu nhung mượt màu cam có đường kính khoảng 1 cm xuất hiện trên các hạt riêng lẻ trên gié. Cấu trúc khối cầu ấy bao gồm một hỗn hợp các mô nấm và các bộ phận của chúng được bao trong một màng màu trắng. Về sau, khối cầu ấy vỡ ra và khô đi trên hạt, chuyển thành màu xanh ngả vàng hay xanh đen. Chỉ có một vài hạt hình thành các khối bào tử như thế trên một gié và bệnh này không ảnh hưởng đến các bộ phận khác của lúa. Trong mọi trường hợp, trọng lượng hạt và tỷ lệ nẩy mầm của hạt đều bị giảm sụt..
Xử lý hạt giống ở nhiệt độ 52°C trong 10 phút là biện pháp hiệu quả để giảm thiểu khả năng nhiễm bệnh. Phun thuốc các loại thuốc diệt nấm có gốc đồng để phòng bệnh ở giai đoạn lúa trổ gié (2.5 gm /lít nước) cũng có hiệu quả tốt. Khi phát hiện bệnh, nên phun các loại thuốc diệt nấm có gốc đồng để khống chế bệnh và bảo vệ phần nào năng suất của lúa.
Hãy luôn xem xét đến khả năng kết hợp giữa các biện pháp phòng ngừa và các biện pháp xử lý sinh học, trong phạm vi có thể áp dụng được. Xử lý hạt giống bằng các loại thuốc diệt nấm thường không khống chế được bệnh này. Trong giai đoạn trổ gié (50 đến 100%), phun ngừa bệnh với các loại sản phẩm thuốc diệt nấm sau đây có thể đạt được hiệu quả: azoxystrobin, propiconazole, chlorothalonil, azoxystrobin + propiconazole, trifloxystrobin + propiconazole, trifloxystrobin + tebuconozole. Theo một lần khảo sát, các sản phẩm khác có thể góp phần ức chế diễn tiến của bệnh một cách hiệu quả, bao gồm các loại thuốc: aureofungin, captan hay mancozeb.
Các triệu chứng nêu trên do loài nấm Villosiclava virens gây ra. Đó là một mầm bệnh có thể ảnh hưởng đến cây trồng ở mọi giai đoạn nhưng chỉ biểu hiện các triệu chứng ở lúa sau giai đoạn nở hoa và ngậm sữa đầy hạt. Các điều kiện khí hậu là yếu tố quyết định hậu quả của tình trạng nhiễm bệnh, vì độ ẩm tương đối cao (>90%), mưa thường xuyên và nhiệt độ trong tầm 25−35ºC là điều kiện thuận lợi cho loài nấm này phát triển. Các loại đất có hàm lượng đạm cao cũng thích hợp cho bệnh phát triển. Gió có thể lây lan các bào tử nấm từ cây này sang cây khác. Lúa gieo trồng sớm thường gặp ít vấn đề hơn về bệnh than vàng này so với lúa gieo trồng muộn. Ở các kịch bản tồi tê nhất, bệnh có thể diễn biến nghiêm trọng và gây tổn thất khoảng 25% năng suất cây trồng. Tại Ấn Độ, mức tổn thất năng suất lên đến 70% đã từng xảy ra.