गहू
गहू पिकातील टेकऑल रोग
Gaeumannomyces graminis
बुरशी
5 mins to read
थोडक्यात
- मुळे, फांद्या गडद रंगाची होतात आणि खालची पाने पिवळी पडतात.
- शेतात कुपोषित झाडांचे पांढरे पडलेले क्षेत्र दिसतात.
- दाणे सुरकुतलेले असतात आणि झाडा जमिनीतुन सहज उपटता येतात.
मध्ये देखील मिळू शकते
गहू
लक्षणे
जी. ग्रामिनिस नावाच्या बुरशीमुळे टेक ऑल रोग होतो. रोगाची सुरवातीची वैशिष्ट्ये आहेत, मुळे, फांद्या गडद रंगाची होतात आणि खालची पाने पिवळी पडतात. जर झाड या काळात वाचली तर व्यवस्थित वाढत नाहीत आणि मुळांवर काळे डाग दिसतात जे कालांतराने बुडा कडे वाढतात. बुरशीची गडद वाढ मुळांच्या पेशींच्या बाजुला दिसु शकते. जास्त पाऊस असणार्‍या भागात आणि सिंचन केलेल्या शेतात रोगामुळे पांढरी शेंडे असलेले गव्हाच्या झाडाचे बरेच भाग तयार होतात. मोठ्या प्रमाणात मूळकुज झाल्यामुळे झाडांना जमिनीतुन सहज उपटता येते, जी ह्या काळापर्यंत बहुधा पूर्णपणे काळी झालेली असतात. संक्रमित झाडांचे दाणे सुरकुतलेले असल्याने बियाणे म्हणून पेरणीसाठी वापर करता येऊ शकत नाही.
Recommendations
जैविक नियंत्रण
सुडोमोनाजच्या प्रजातीतील बरेचसे जिवाणू या बुरशीला प्रभावीपणे दडपण्यास सक्षम आहेत. ते प्रतिजैविक तयार करतात आणि लोहसारख्या आवश्यक पोषक घटकांकरिता स्पर्धा करतात. जिवाणू जे फेनाझाइन किंवा २,४-डाय असीटील फ्लोरो ग्लुसिनॉल निर्माण करतात ते टेक ऑल रोगांविरुद्ध प्रभावशाली सिद्ध झाले आहे. प्रतिजैविक बुरशीची प्रजातीही उदा. जंतुविरहित गायेमॅनोमाइस ग्रमिनीसचा प्रकार ग्रॅमिनीस वापरली जाऊ शकते. ही गव्हाच्या बियांना आच्छादिते आणि या जंतुंविरुद्ध प्रतिकार निर्माण करते.
रासायनिक नियंत्रण
नेहमी एकात्मिक दृष्टीकोन ठेवा म्हणजे प्रतिबंधक उपायांबरोबरच उपलब्ध असल्यास जैविक उपचार पद्धतीचा वापर करा. सिल्थियोफॅम आणि फ्ल्युक्विन्कोनॅझोल असणार्‍या बुरशीनाशकांचा वापर जी. ग्रॅमिनिसविरुद्ध केला जाऊ शकतो. स्टेरोल थांबविणारे बुरशीनाशक आणि स्ट्रोबिल्यूरिनचा वापर टेक ऑलच्या लक्षणांना दाबण्यात प्रभावी ठरू शकते.
कशामुळे झाले
गायुमॅनोमाइसेस ग्रॅमिनिस नावाच्या बुरशीमुळे ही लक्षणे उद्भवतात. दोन मोसमांच्या मधल्या काळात ही झाडांच्या अवशेषात किंवा जमिनीत जिवंत रहाते. जिवंत यजमानांच्या मुळांना ती लागण करते आणि जसे मूळ मरते, ती मरणार्‍या भागाला खात राहून वसाहत करते. काढणी आणि नविन लागवड करण्यामध्ये कमी काळ (काही अठवडे किंवा काही महिने) असल्यास ती फोफावते. बीजाणूंचे वहन वारा, पाणी, प्राणी आणि शेतीउपयोगी हत्यारांतुन किंवा यंत्रातुन होते. जंतु त्याच्या प्रतिस्पर्ध्यांविषयी संवेदनशील असते आणि जमिनीतील मूळच्या सूक्ष्म जीवजंतुंबरोबर एकत्र चांगला राहू शकत नाही. तसेच उष्णतेमुळे निष्क्रिय देखील होऊ शकते.
प्रतिबंधक उपाय
- या रोगास प्रतिकारक असलेले वाण उपलब्ध असल्यास लावा.
- ऊबदार आणि ओल्या हवामानात गहू एक वर्षाआड लावा तसेच थंड हवामानात दोन वर्षाआड लावा.
- गहू आणि भातशेती अशे पीक फेरपालट केल्याने शेतात पाणी भरल्यामुळे जंतु मरतात.
- गव्हाची लागवड आधीचे पीक काढल्यानंतर दोन आठवड्यानी करा.
- जमिनीला काळजीपूर्वक नांगरा म्हणजे इतर जीवजंतुंची संख्या वाढेल.
- पुरेसे खत खासकरुन पलाश, मँगनिज, जस्त आणि नत्र द्या.
- शेतातुन पाण्याचा चांगला निचरा होईल याची काळजी घ्या.
सामायिक करा
प्लँटिक्स डाऊनलोड करा
