Clarohilum henningsii
ફૂગ
કાસાવાના છોડ પર રહેલા અથવા જમીન પર પડેલા રોગગ્રસ્ત પાંદડાં પર આ ફૂગ નભે છે. તે પવન અથવા વરસાદના ઝાપટાં દ્વારા નવા પાંદડા અને છોડમાં ફેલાય છે. એમ. હેનર્નિંગ્સી એક ઘા નિર્માણ કરે છે જે શરૂઆતમાં નાના ગોળાકાર, લીલા-પીળા ટપકાં તરીકે શરૂ થાય છે. તે જેમજેમ વિકાસ પામે છે તેમ તેમ, પાંદડાની મુખ્ય નસો દ્વારા વિભાજીત થઇ અને ખૂણાવાળા પટ્ટા તરીકે વિકાસે છે. ઉપલી સપાટી પર આ ટપકાં વિવિધ કદના, અને ઉપસેલી ઘેરા કથ્થાઈ રંગની કિનારી સાથે સહેજ કથ્થાઈ રંગના દેખાય છે. કેટલીકવાર, આ પટ્ટામાંથી પસાર થતી પાંદડાંની નાની નસો કાળા રંગની સુકાયેલી રેખા તરીકે જોવા મળે છે. સમય જતાં, ટપકાંઓનું કેન્દ્ર સૂકાઈ જાય છે. ગંભીર ચેપના કિસ્સામાં પાંદડાના ટપકાની ફરતે પીળા રંગની આભા દેખાય છે જે ટોક્સિન દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે. આગળ વધતાં આ ઘા આખા પાંદડાને આવરી શકે છે, જેના કારણે અકાળે પાનખરનું કારણ બને છે. પાંદડાની નીચલી સપાટી પર આ ટપકાં રાખોડી રંગના અને ઓછા અલગ તરી આવે છે.
ફૂગના ફેલાવાનું નિયંત્રણ કરવા માટે કોઈ જ પ્રકારના જૈવિક નિયંત્રણના ઉપાય ઉપલબ્ધ નથી. આ રોગને અટકાવવા માટે, વાવેતરની રોગ-મુક્ત સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવો આવશ્યક છે અને યોગ્ય નિવારક પગલાં પણ અપનાવી શકાય છે. કાસાવાના છોડ અથવા જમીન પર પડેલા પાંદડાં પર ફૂગ ટકી રહે છે. તે પવન અથવા વરસાદમાં ઝાપટાં દ્વારા નવા પાંદડા અને છોડમાં ફેલાય છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો, હંમેશા જૈવિક સારવાર સાથે પ્રતિબંધક પગલાં નો સંકલિત અભિગમ ધ્યાનમાં રાખો. કાસાવાના પાંદડાંમાં કથ્થાઈ રંગના ટપકાંના રોગને નિયંત્રિત કરવા થિયોફોટેનેટ (0.20%), ક્લોરથેલોનિલ ધરાવતા ફૂગનાશકનો છંટકાવ અસરકારક રહે છે. કોપર ફુગનાશક, મેટાલેક્સીલ અને મેનકોઝેબ ની પણ સલાહ આપવામાં આવે છે.
માયકોસ્ફેરેલા હેનિંગ્સી ફુગના કારણે આ લક્ષણો નિર્માણ થાય છે, જે કસાવાના છોડ પર રહેલા અથવા જમીન પર પડેલા પાકમાં કચરામાં રહેલા રોગગ્રસ્ત પાંદડાઓમાં ટકી રહે છે. અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ પ્રાપ્ત થતાં તે પવન અથવા વરસાદના ઝાપટાં દ્વારા નવા છોડ પર ફેલાય છે. આ રોગના કણો વાસ્તવમાં પાંદડાની સુકાયેલ સપાટી હેઠળ ઉત્પન્ન થાય છે. ગરમ, ભેજવાળું હવામાન ફૂગના જીવનચક્રને ટેકો આપે છે અને રોગની તીવ્રતા વધારે છે. જ્યારે રોગગ્રસ્ત વાવેતર સામગ્રીનું અન્ય ખેતર અથવા વિસ્તારોમાં પરિવહન થાય છે ત્યારે લાંબા અંતર સુધી તેનો ફેલાવો થઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે, નવા પાંદડા કરતાં જુના પાંદડા રોગ પ્રત્યે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે.