Ceratocystis fimbriata
ફૂગ
શરૂઆતમાં, વૃક્ષની એક અથવા કેટલીક ડાળીઓ પરના પાંદડાં પીળા પડે છે. પાછળથી, તે સમગ્ર વૃક્ષ પર ફેલાય છે અને સંપૂર્ણ પાનખર તરફ દોરી શકે છે. સામાન્ય રીતે નીચેના ભાગથી શરુ કરી ઉપર તરફ પાંદડા સુકાતા જાય છે, પરંતુ કેટલાક છોડ પર બધા જ પાંદડાં એક સાથે ખરી શકે છે. આ રોગમાં થડ પર ઉભી તિરાડ પડવી એ ખુબ જ સામાન્ય છે. મૂળ, થડની છાલ અને ખાસ કરીને નીચલા ભાગની ડાળીઓ વિભાજિત થઈ શકે છે. આ, અસરગ્રસ્ત છોડના ભાગોનો ઉભો અથવા આડો છેદ લેતાં તેની વાહકપેશીઓમાં ઘેરા રાખોડી-કથ્થઈ રંગના કણો જોવા મળે છે.
બેસિલસ સબટિલીસ સાથેની જમીનની સારવાર કરવાથી કરમાવાના રોગના ચેપમાં ઘટાડો જોવા મળેલ છે. ટ્રાઈકોડર્મા એસપી ની, 2કિગ્રા સારીરીતે કાર્બનિક ખાતરમાં ભેળવેલ 25ગ્રા પાઇસીલોમાયસીસ સાથે દાડમના થડની આસપાસ સારવાર કરવાથી પણ કરમાવાના ચેપને રોકવામાં મદદ મળે છે. લીમડા, કણજી, મહુઆ અને દિવેલાના ચોસલા સાથે જમીનની સારવાર પણ સી. ફિમ્બ્રિટા સામે અસરકારક રહે છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો, હંમેશા જૈવિક સારવાર સાથે પ્રતિબંધક પગલાં નો સંકલિત અભિગમ ધ્યાનમાં રાખો. ચેપગ્રસ્ત અને તંદુરસ્ત છોડની આજુબાજુ અથવા આખી વાડીમાં પ્રોપેક્ટોનાઝોલ (0.1%) + બોરિક એસિડ (0.5%) + ફોસ્ફૉરિક એસિડ (0.5%) થી ડ્રિંચિંગ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. રોપણી પહેલા જમીનને ફૂગનાશક (0.2%) થી જંતુમુક્ત કરવાથી પણ કરમાવાના રોગને નિયંત્રિત કરી શકાય છે. જમીનને પ્રોપેકોનાઝોલ (0.15%) અથવા ક્લોર્પિરિફોસ (0.25%) સાથે પણ ડ્રિંચ કરી શકાય છે.
ફૂગના કણો ચેપગ્રસ્ત છોડના ભાગોમાં નિષ્ક્રિય અથવા સક્રિય માયસેલીએ તરીકે 190 દિવસ સુધી અને જમીનમાં ઓછામાં ઓછા ચાર મહિના સુધી ટકી રહે છે. છોડના જમીન ઉપરના ભાગોમાં તેની પર પડેલા ઘા મારફતે ચેપ લાગે છે. મૂળને કોઈપણ પ્રકારની ઇજા વિના પણ અસર થઇ શકે છે. રોગના કણ ચેપગ્રસ્ત રોપાઓ, સિંચાઇ અને વરસાદી પાણી, જંતુઓ અને ખેતી કામ દ્વારા ફેલાય છે. યજમાન છોડમાં દાખલ થયા પછી, માયસેલીએ અને રોગના કણ વૃક્ષની વાહકપેશીઓમાંથી પસાર થાય છે, જેના કારણે તેમાં લાલાશ પડતાં કથ્થાઈ થી જાંબલી અથવા કાળા રંગના ધબ્બા નિર્માણ થાય છે.