Bactrocera oleae
જંતુ
માદાના ઈંડા મુકવાના કારણે નિર્માણ થતાં કાણા ફાળો પર સ્પષ્ટપણે જોઈ શકાય છે. તે એક લાક્ષણિક ત્રિકોણાકાર અને ઘેરો લીલો રંગ ધરાવે છે જે પાછળથી પીળા-કથ્થઈ રંગમાં ફેરવાય છે. લાર્વાના ફળોની અંદર ખોરાક લેવાની પ્રવૃત્તિના કારણે સૌથી ખરાબ નુકસાન થાય છે. ઓલિવના ફળો સૂકાઈને અકાળે ખરી શકે છે. નિર્માણ થયેલ ઝખ્મ બેક્ટેરિય અને ફૂગ જેવા પરોપજીવી માટે પ્રવેશદ્વાર બની શકે છે. ફળો અને તેલની ઉપજ તથા ગુણવત્તાને અસર થાય છે.
ઓલિવના ફળોમાં રહેલ માખીની વસતીને નિયંત્રણમાં લાવવા માટે અસંખ્ય શિકારી ફૂદાંને ચેપગ્રસ્ત વાડીમાં દાખલ કરી શકાય છે. જેમાં ઓપીઅસ કોનકોલોર, પનિગાલિયો મેડિટેરેનસ, ફૉપિયસ એરિસેનસ, ડાયાચેસમિમોસાફા ક્રેસી અથવા ઇયુરીટોમા માર્ટેલી નો સમાવેશ થાય છે. શિકારીઓ તરીકે લાસિઓપ્ટેરા બર્લેસિઆનાનો સમાવેશ થાય છે. કુદરતી રીતે માખીને દૂર કરવા માટે લીમડાનો અર્ક અથવા રોટેનૉનનો ઉપયોગ થઈ શકે છે. ફાળો પર માદા ઈંડા ન મૂકે તે માટે કેઓલીન પાવડરનો પણ સફળતાપૂર્વક ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. માખીને દૂર ભગાડવા કોપર આધારિત (બોર્ડેક્સ મિશ્રણ, કોપર હાઇડ્રોક્સાઇડ, કોપર ઓક્સિક્લોરાઇડ) પદાર્થ પણ સારું કામ કરે છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો જૈવિક સારવાર સાથે નિવારક પગલાંનો સંકલિત અભિગમ અપનાવો. જયારે વસ્તી ટોચ પર પહોંચી જાય ત્યારે ડાયમીથોએટ, ડેલટામેથ્રિન, ફોસમેટ અથવા ઇમિડેક્લોપ્રીડ આધારિત જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. નિવારક સારવાર તરીકે ઝેરી પ્રોટીનના પટ્ટા અથવા તેને સામુહિક રીતે પકડવું પણ શક્ય છે.
બૅકટ્રોસેરા ઓલેએ માખીના લાર્વાના કારણે ઓલિવના ફળો પર લક્ષણો નિર્માણ થાય છે, જેની માટે ફક્ત ઓલિવના વૃક્ષ પર જ ટકી શકે છે. પુખ્ત વયના કીડા લગભગ 4-5 મીમી લંબાઈના, કાળું-કથ્થઈ શરીર, નારંગી રંગનું માથું અને પીઠની બંને બાજુએ સફેદ અથવા પીળા રંગના ટપકાં ધરાવે છે. તે અર્ધપારદર્શક પાંખો પર ટોચની બાજુએ ઘેરા રંગના ટપકાં અને ઘેરા રંગની નસો ધરાવે છે. આ પુખ્ત માખી ઓલિવના વૃક્ષ પર ઘણા મહિના સુધી ટકી શકે છે. માદા જીવનકાળ દરમિયાન 400 જેટલાં ઇંડા મૂકી શકે છે, અને પેટના તળિયે આવેલ અણીદાર ભાગનો ઉપયોગ કરીને પાકતા ફળોની છાલમાં કાણું પાડી તેની અંદર એક ઈંડુ મૂકે છે. તેના લાર્વા ક્રીમ જેવા સફેદ હોય છે અને ફળના માવાને ખાય છે, જેનાથી નોંધપાત્ર નુકસાન થાય છે અને ફળ અકાળે ખરી જાય છે. તાપમાન (શ્રેષ્ઠ 20-30 ડિગ્રી સેલ્સિયસ) ના આધારે, દર વર્ષે ઓલિવના ફળની માખી 2 થી 5 પેઢીઓ ધરાવી શકે છે.