Ceratitis cosyra
જંતુ
સી કોસીરાના ચેપના લક્ષણો ફક્ત ફળો પર જ જોઇ શકાય છે. માદા પોતાના ઇંડા મુખ્યત્વે પરિપક્વ કેરીમાં જ મૂકે છે. આંતરિક ભાગને ખોરાકમાં લેવાથી અને લાર્વાની પાચનક્રિયાના કારણે અસરગ્રસ્ત ફળો પર ચીકણું દ્રવ્ય દેખાય છે. ફળની સપાટી પર લાર્વા માટે બહાર નીકળવાના છિદ્રો દેખાય છે. આંતરિક વિઘટનથી છાલ પર કથ્થાઈ અને કેટલીક વખત કાળા રંગના જખમ નિર્માણ થાય છે. છાલ પર ભીંગડા કે ખાડા પણ હોઈ શકે છે. ફળો પર વિકૃત રંગ અને ક્રમશઃ સડો નિર્માણ થવાના કારણે ડાઘાનું આવરણ દેખાય છે. ત્યારબાદ તેમાંથી દુર્ગંધ આવે છે અને ફૂગ તથા ફળના રસનું મિશ્રણ ઝરે છે.
પ્રોટીનયુક્ત પ્રલોભન ધરાવતા છટકાં ના ઉપયોગથી અસરકારક રીતે સી. કોસીરાની વસ્તીનું નિરીક્ષણ અને પકડી શકાય છે. મેટરહીઝીયમ એનિસોપીલીએ ફૂગ જમીન પર રહેલા સી. કોસિરાના પુપે માટે પરોપજીવી છે અને તેનો હાથથી અથવા તેલજન્ય છંટકાવ કરી શકાય છે. લણણી બાદ ફળોને 46 ડિગ્રી તાપમાને ગરમ પાણીથી સારવાર આપવાથી અથવા લાંબા સમય સુધી 7.5 ડિગ્રી કે નીચા તાપમાને ફળોનો સંગ્રહ કરવાથી પણ લાર્વાનો નાશ થાય છે.
જંતુનાશક (દા.ત. માલાથિયોન અથવા ડેલ્ટામેથ્રિન) સાથે ચોક્કસ પ્રલોભન (પ્રોટિન હાઇડ્રોલિઝેટ અથવા પ્રોટીન ઓટોલિયસેટ) ને સંયુક્ત રીતે સમાવતા છટકાં ના ઉપયોગ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિ આસપાસના બધાને આકર્ષે છે અને એક નિયમિત સારવાર પુરી પાડે છે. ટરપિનોલ એસિટેટ અથવા મીથાઇલ યુજેનોલ દ્વારા નર સી. કોસીરા ને આકર્ષી અને ફસાવી શકાય છે.
ફળોની માખી સેરટિટિસ કોસીરા ના લાર્વાના કારણે લક્ષણો નિર્માણ થાય છે. પુખ્ત માખી પીળાશ પડતા શરીર અને વક્ષ પર કાળા ટપકાં વાળી હોય છે. તેની પાંખો પીળા રંગની અને 4-6 મિમિ લંબાઈ સુધીની હોય છે. માળા પોતાના ઈંડા પાકેલી કેરીમાં મૂકે છે અને તે લગભગ બે અઠવાડિયા સુધી આમ કરવાનું ચાલુ રાખે છે. 2-3 અઠવાડિયા પછી તેમાંથી લાર્વા બહાર આવે છે અને કેરીના ગરમાં ખોદવાનું ચાલુ કરી બોગદું બનાવે છે. ફળને લગભગ 50 લાર્વાનો ચેપ લાગી શકે છે અને કેટલીક વાર લણણી પછી જ તેના લક્ષણો દેખાવાનું ચાલુ કરે છે. વધુ વિકાસ માટે, લાર્વા પોતાની જાતને જમીન પર પાડે છે અને જમીનના ઉપરના સ્તરોમાં ખાડો ખોદી પડી રહે છે. 9 થી 12 દિવસો પછી સંપૂર્ણપણે વિકસેલ માખીઓ બહાર આવે છે.