જામફળ
એફિડ્સ
Aphis
જંતુ
ટૂંકમાં
- ઓછી કે મધ્યમ માત્રામાં સામાન્ય રીતે એફિડ્સ પાક માટે નુકસાનકારક નથી.
- તેનો ગંભીર ઉપદ્રવ પાંદડાઓને નુકસાન પહોચાડી શકે છે અને છોડના અંકુર તથા રોપાના વિકાસને રોકી શકે છે.
- એફિડ્સ દ્વારા નીકળતું ગળ્યું ચીકણું પ્રવાહીએ ચેપનો સ્ત્રોત છે.
- આ ઉપરાંત એફિડ્સ એક છોડમાંથી બીજા છોડમાં વાઈરસને સતત ટ્રાન્સમિટ કરી શકે છે.
જામફળ
લક્ષણો
ઓછી કે મધ્યમ માત્રામાં સામાન્ય રીતે એફિડ્સ પાક માટે નુકસાનકારક નથી. તેના ગંભીર ઉપદ્રવથી પાંદડા તથા અંકુર ગોળવળી પીળા થઈ કરમાઈ જાય છે અને છોડનો વિકાસ રૂંધાઇ જાય છે. એકંદરે છોડની શક્તિમાં પણ ઘટાડો જોવા મળે છે. એફિડ્સ દ્વારા નીકળતું ગળ્યું ચીકણું પ્રવાહીએ ચેપનો સ્ત્રોત બની શકે છે જેથી ઘણીવાર છોડને ફૂગ પણ લાગી શકે છે. પાંદડા પરના ડાઘ આ પરિસ્થિતિ સૂચવે છે. ચીકણું ગળ્યું પ્રવાહી કીડીઓ આકર્ષે છે. નાની માત્રામાં રહેલ એફિડ્સ પણ એક છોડમાંથી બીજા છોડમાં વાઈરસને સતત ટ્રાન્સમિટ કરી શકે છે. તેની વૃદ્ધિ માટે શ્રેષ્ઠ વાતાવરણ શુષ્ક અને ગરમ આબોહવા છે.
ભલામણો
જૈવિક નિયંત્રણ
અમુક પ્રકારના માકડ, લેસવિંગ્સ, સૈનિક ભૃંગ અને પેરાસાઇટૉઇડ ભમરા જેવા ફાયદાકારક જંતુઓ એફિડ્સની વસ્તીને નિયંત્રિત કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ કુદરતી દુશ્મનો ક્ષેત્રની પરિસ્થિતિઓમાં શોષક જંતુઓને નિયંત્રણમાં રાખે છે. હળવા ઉપદ્રવના કિસ્સામાં, છોડના તેલ પર આધારિત નરમ જંતુનાશક સાબુ સોલ્યુશન અથવા સમાન ઉકેલનો ઉપયોગ કરો. ભેજયુક્ત સ્થિતિમાં એફિડ્સના કારણે ફૂગ પણ થઈ શકે છે. અસરગ્રસ્ત છોડ પર પાણીનો છંટકાવ કરીને પણ તેમને દૂર કરી શકે છે.
રાસાયણિક નિયંત્રણ
નિવારક પગલાં સાથે જો ઉપલબ્ધ હોય તો જૈવિક સારવારનો એક સંકલિત અભિગમ ધ્યાનમાં રાખો. સાવચેત રહો કે રાસાયણિક જંતુનાશકોના ઉપયોગથી એફિડ્સ પ્રતિકાર ઉદ્ભવી શકે છે. વાવણી (DAS) પછી ૩૦,૪૫ અને ૬૦ દિવસ બાદ ફ્લોનિકામિડ અને પાણીના ૧:૨૦ ગુણોત્તર સાથે સ્ટેમ એપ્લિકેશનનું આયોજન કરી શકાય છે. ફીપ્રોનિલ ૨ ml અથવા થિયેમેથોક્સમ ૦.૨ ગ્રામ અથવા ફ્લોનિકામિડ ૦.3 ગ્રામ અથવા એસીટામિપ્રિડ ૦.૨ ગ્રામ (પાણી લિટર દીઠ) પણ વાપરી શકાય છે. જો કે, આ રસાયણોની શિકારીઓ, પેરાસિટોઇડ્સ અને પરાગ રજ પર નકારાત્મક અસર થઈ શકે છે.
તે શાના કારણે થયું?
એફિડ્સ લાંબા પગ અને અન્ટેના ધરાવતા નાના અને નરમ શરીરવાળા જંતુઓ છે. તેમનું કદ ૦.૫ થી ૨ મિમી સુધીનું હોય છે અને તેમના શરીરનો રંગ તેમની પ્રજાતિ પ્રમાણે પીળો, છીકણી, લાલ અથવા કાળો હોઈ શકે છે. તેમાં પાંખ વગરની પ્રજાતિ જે સામાન્ય રીતે વધારે જોવા મળે છે, તથા પાંખવાળી પ્રજાતિ પણ હોય છે. તેઓ સામાન્ય રીતે યુવાન પાંદડાઓ અને અંકુરની નીચેના ભાગમાં રહે છે. તેઓ પોતાના લાંબા મોઢાનો ઉપયોગ કરી કુમળા છોડની પેશીઓ પર કાણું પાડી પ્રવાહી બહાર કાઢે છે. ઓછી કે મધ્યમ માત્રામાં સામાન્ય રીતે એફિડ્સ પાક માટે નુકસાનકારક નથી. સામાન્ય રીતે વસંતઋતુના અંતમાં અથવા ઉનાળામાં પ્રારંભમાં, એફિડ્સની સંખ્યા કુદરતી કારણોના લીધે ઓછી થઈ જાય છે. કેટલીક જાતિઓ વાયરસ ધરાવે છે જેથી અન્ય રોગોનો વિકાસ થઈ શકે છે.
નિવારક પગલાં
- ખેતરની આજુબાજુ મોટા પ્રમાણમાં જુદી જુદી જાતના છોડ વાવો.
- એફિડ્સના વધતા ઉપદ્રવને અટકાવવા સૂકા પાંદડા અને છોડનો પ્રાકૃતિક કચરો નાખો.
- ખેતરનું નિયમિતપણે નિરીક્ષણ કરતા રહો જેથી રોગ અથવા જીવાતના ઉપદ્રવ અને ગંભીરતા વિશે ખ્યાલ આવે.
- હાથથી એફિડ્સને પાકમાંથી વીણી કાઢો અથવા છોડના અસરગ્રસ્ત ભાગનો નિકાલ કરો.
- ખેતરમાં અને આસપાસ રહેલ નીંદણને દૂર કરો.
- વધારે પડતી સિંચાઈ કે વધારે પડતું ખાતર ન નાખો.
- કીડીઓના ઉપદ્રવને કાબૂ કરો જે એફિડ્સની ચીકણા બેન્ડ દ્વારા રક્ષા કરે છે.
- છોડનાં નકામાં ડાળ, ડાંખળાં, પાન વગેરે કાપી નાખો અથવા નીચેની બાજુના પાંદડાને કાપી દો જેથી છોડને બરાબર માત્રામાં હવા-ઉજાસ મળી રહે.
- જો શક્ય હોય તો છોડની રક્ષા માટે જાળીનો ઉપયોગ કરો.
- અમુક ફાયદાકારક જંતુઓની રક્ષા માટે જંતુનાશકનો નિયંત્રણમાં ઉપયોગ કરો.
- અગાઉના પાકનો કચરો દૂર કરો.
શેર કરો
પ્લાન્ટીક્સ ડાઉનલોડ કરો
